Olaia Iraola.
Hegaldi elkarteak Martutenen espetxeratuta dauden emakumeen alde lan egiten du, 1992. urteaz geroztik. Taldeak emakume presoei eta haien familiei laguntzen die, bai eta espetxean ez dauden eta arazo sozialak dituzten pertsonei ere. Emakume...
E. Goenaga Lizaso
Ia 30 urte pasatuko dira Beasain eta Bergara lotuko dituen errepidea hasi zutenetik bukatu arte. 1992an, Antzizarko lotunea (Beasain) inauguratu zuten, eta handik sei urtera ireki zituzten Ormaiztegirainoko lau kilometroak. Errepidea Zumarraga sarrerara iritsi zen 2005ean, eta, 2012an, Legazpirako bidegurutzera. Azkeneko errepide zatia, Deskargako gainera iristen dena, 2015eko martxoan ireki zuten.
Zirkulazio handiko errepidea da Beasain eta Bergara artekoa. Beñardo Kortabarria Antzuolako alkateak dioenez, egunean 12.000 ibilgailu igarotzen dira Antzuolatik, gehienak ibilgailu astunak. "Guk inoiz ez dugu zalantzan jarri errepide honen beharra. Asko arinduko du hemendik igarotzen den ibilgailu kopurua, eta, irisgarritasunaren aldetik, bi aldeetara abiadura handiko errepideak izango ditugu, eta asko irabaziko dugu. Baita bide zaharretik joaten direnek ere, zirkulazioa asko arinduko baita".
Bide zaharretik joatea jende askoren aukera izan daitekeela uste du Kortabarriak. Izan ere, bere kezketako bat bidesariaren ingurukoa da, errepidea amaitzen denean GI-632 errepideak bidesaria izango baitu. Ez zaio bidezkoa iruditzen antzuolarrek errepide hori ordaindu beharra. "Bai Zumarraga edo Goierri aldera eta bai Bergara-Arrasate aldera lanerako mugitu behar duenak bidesaria ordaintzea ez dut zilegi ikusten. Hemen egin diguten txikizioarekin... Gustatuko litzaidake horren inguruko akordio bat lortuko bagenu".
Urte asko daramatzate Antzuolan errepidea amaitzeko gogoz, eta tartean izan diren gorabeherekin kezkatuta. "Guk bagenekien lur hauek oso ezegonkorrak direla; beraz, orain desio dugun bakarra da behingoz lanak amaitzea, esandako epeak betetzea eta, noski, lur mugimenduei dagokienez, segurtasunez egitea".
Lanek irauten duten 25 hilabeteak igaro bitartean eragozpenak izango direla uste du Kortabarriak. "Ez dakit ondo noraino, biltzekoak gara foru aldundiarekin eta eraikuntza enpresarekin horri buruz hitz egiteko. Baina eragina izango du, noski; kamioien joan-etorria handituko da, baserri batzuen ondotik igarotzen da errepidea eta pista horietan ere igarriko dute...". Eraikuntza lanen berri zehatzagoa jasotzeko zain dago alkatea: "Une bakoitzean zer egingo duten jakin, jendeari behar bezala abisatu eta guk zein neurri hartu behar ditugun garaiz jakiteko".
Kortabarriak Antzuola inguruak urte gutxian izan duen eraldaketa azpimarratu du. "Ingurua txikituta daukagu. Batetik, errepidea egiteko lanak, eta mendi magal berean AHTaren obrak". Inguru horretan txikizio handia egin dutela dio, eta, gainera, tentsio handiko linearen ibilbidea ere bertatik pasatuko dela nabarmendu du. "Sekulakoa da gure mendietan egingo den kaltea".
Herritarrak, zain
Agurtzane Toledo Debatik joaten da egunero Antzuolara, lanera, eta errepidea egitea ona iruditzen zaio. "Izan ere, zirkulazioa izugarria da; zenbat kamioi eta auto ibiltzen diren... Nik pentsatzen dut asko arinduko duela errepide berriak, eta denboran ere irabaziko dugula". Nieves Saralegi, ordea, ez dago ados errepiderako sarrera-irteerekin. "Bat Deskargan eta bestea Bergaran; guretzat ez daude gertu-gertu, behintzat. Gainera, hainbeste lur eta inguru txikitu ondoren, bada ez dakit...". Saralegik ez du egunero erabiltzen errepidea, eta esan du ibiltzen denak seguru eskertuko duela. "Baina gero bidesaria jartzen badute... Ez dakit nik, ez zait oso ondo iruditzen. Deskargan ateratzeko bidesaria ordaindu? Jende asko zaharretik ibiliko dela iruditzen zait". Lanak bukatzeko gogoa du Saralegik, baina zalantzak ditu. "Hor lur asko dago mugitzeko, eta arazoak izan dira dagoeneko; ea zer gertatzen den".
Inguruetan egindako txikizioarekin du kezka Florencia Fernandezek ere, baina zirkulazioa arintzeari begira errepidea ona izango dela uste du. "Hori bai, amai dezatela lehenbailehen, eta ez gaitzatela engaina: errepide honek amaituta behar zuen aspaldi".
Aurrekoen iritzi berekoa da Juanjo Legorburu ere. "Ona bai, ona izango da". Besteek bezala, "baina" bat erantsi dio esaldiari. "Antzuolarrok Deskargaraino edo Bergararaino joan beharko dugu errepidea hartzeko; beraz, hor ikusten diot problematxo bat". Abantaila handiena, bestalde, errepide zaharreko zirkulazioaren arintzea izango dela dio Legorburuk. "Oraintxe nator ni Bergaratik, eta kamioi handi baten atzetik etorri behar izan dut, poliki-poliki. Hor bai, hor irabaziko dugu". Obra hasi zenetik, ordea, urte asko pasatu direla dio, eta "gogoa, obra behingoz amaitzeko gogoa" duela.
Eider Goenaga Lizaso
Apurka-apurka joan dira eraikitzen GI-632 errepidea; 1990eko hamarkadaren hasieran Beasain-Durango autobidea deitu zutena, eta pixkanaka geldituz, atzeratuz eta, tarteka, indarra hartuz joan dena. Errepidearen zati handiena egina dago, eta gaur egun asko murriztu da Beasaindik Bergarara joateko behar den denbora. Oraindik, baina, errepidearen zati korapilatsuenetako bat, Deskargatik Bergara artekoa, egiteke dago. Joan den asteartean Gipuzkoako Foru Aldundiak iragarri zuen azken zati horren obrari ekiten diola, eta 2019an ipini zuen obrak amaitzeko data.
Maite Alustiza
Erakundeen arteko lankidetza "fruituak ematen" ari da. Mugi garraio sistemak "harro sentitzeko moduko datuak" izan zituzten iaz, Gipuzkoan. Marisol Garmendia aldundiko Mugikortasun diputatuak azaldu duenez, 65 milioi bidaia baino gehiago egin ziren tarifa sistema bateratuaren barruan, 2015ean baino %1,5 gehiago eta 2014an baino %4,8 gehiago. Garmendiaren arabera, datuok adierazten dute sistema "egonkortu" egin dela; dena den, sistema hori beste zerbitzu batzuetan integratu nahi dute: "lehentasunen" artean dago Renfe. Diputatuak jakinarazi duenez, Renfeko arduradunei eskutitz bat bidali diete elkarrizketa bat eskatzeko, eta aurten negoziatzen hastea espero dute.
Maite Alustiza
Errealitate "oso konplexua" da prostituzioa, heterogeneoa. Lehen arazoa, hain justu, hura definitzerakoan dagoela dio Ana Prieto Askabide elkarteko kideak. Andoaingo Bastero kulturgunean bildutakoei burura datorkien lehen ideiaz galdetu die: dirua, beharra, ikasketa maila baxua, emakumeen trafikoa... aipatu dituzte. "Zaila da definitzen, baina guztiontzat zentzu bat dauka, konnotazio bat: positiboa edo negatiboa, gutxitan aseptikoa". Askabide 1985etik dabil prostituzioaren inguruan dabiltzanei laguntzen, haiekin tratu zuzena izaten, eta gizartean sentsibilizazioa lantzen. Emakumeen Nazioarteko Egunaren harira, hitzaldia eskaini zuen Prietok, asteartean.
Erik Gartzia
Pasaiako badiako bokaleak ematen dio izena udalerriari, eta Euskal Herrira iristeko —eta hura uzteko— ateetako bat izan da historian. Migrazioen tokia izan da Pasaia. Eta, gaur egun, beste bide batzuetatik bada ere, etorkinak hartzen ditu oraindik ere udalerriak. Adingabe etorri berriei harrera egiteko asmoz, Pasaiako Udalak Ongi etorri, gazte! programa abiarazi du. Helburua da herrian bizi diren gazteek harrera egitea etorri berriei.
Imanol Garcia Landa
Kutxa Kultur Moda programak bultzatuta, Gipuzkoako sei moda diseinatzaile berri eta amateur egonaldia egiten ari dira Donostiako Tabakaleran dagoen Kutxa Kultur Fabrika gunean. Bildumak egiteko baliabideak, prestakuntza, sustapena eta aholkularitza profesionala ere jasotzen dute bertan.
Egonaldia egiten ari dira Elena Silvestre (Pispiripispo), Goiuri Unanue & SOIA, Miguel Angel Lima, Saioa Matxain, Julen Linde eta Inge Zubeldia (Alegia, 1993).
Maite Alustiza
Zenbaki borobila du aurten Korrikak: hogeigarrena. 1980an egin zuten euskararen aldeko lehen lasterketa, eta martxoaren 30ean abiatuko da 2017koa, BatZuk leloarekin, Otxandiotik (Bizkaia) Iruñera —Gipuzkoan apirilaren 4an sartuko da—. Hogeikoa ez, baina bide majoa egina du Korrikari lotutako kultur ibilbideak ere. 1993an, Korrikaren 8. aldiarekin jarri zuten martxan Korrika Kulturala, Denok maite dugu gure herria euskaraz leloaren bueltan. Aurtengoan ere, askotariko kultur ekitaldiak prestatu ditu AEK-k. Agenda osoa Korrikaren sakelakoetarako aplikazioan kontsulta daiteke.
Honako hauek dira Korrika Kulturalaren egitarauan aurki daitezkeen ekitaldietako batzuk:
Bihar
Andoain. Erradikalak gara, Beatriz Egizabal eta Ane Labakarekin. 19:00etan, Bastero kulturgunean. Sarrerak, 8 euro, eta Korrika laguntzaileentzat, 6. Ernaitza liburu dendan eta Bastero kafetegian.
Igandean
Arrasate. Kepa Junkera & Sorginak: Maletak. 20:00etan, Amaia antzokian. 15 euro.
Donostia. Binakako V. Lasterketa: sei kilometroko ibilbidea, hiru modalitatetan: neska-mutil, neska-neska eta mutil-mutil. 10:00etan, Bretxatik. 20 euro bikoteko (aurrez). Izen-ematea: Herrikrosa.eus.
Martxoaren 16an
Zarautz. Bertso Korrika. 20:00etan, Urpekoak elkartean. Markel Eizagirre, Beñat Jauregi, Iñigo Mantzizidor Mantxi eta Ane Peñagarikano.
Martxoaren 19an
Lasarte-Oria. Bertso Korrika: saio musikatua. 19:00etan, Furia Beltza tabernan. Bertsolariak: Miren Artetxe, Nerea Ibarzabal, Ane Labaka eta Alaia Martin. Musikariak: Ixak Arruti eta Gari Otamendi.
Martxoaren 24an
Donostia. Ez dok hiru!, Mikel Martinez eta Patxo Telleriarekin. 20:00etan, Intxaurrondoko kultur etxean. Sarrerak, 5 euro.
Martxoaren 29an
Ordizia. Bertso Korrika. 18:00etan, erdigunean. Nerea Elustondo, Aratz Igartzabal Potto eta Iban Urdangarin.
Martxoaren 30ean
Hernani. Erradikalak gara, Beatriz Egizabal eta Ane Labakarekin. 20:00etan, Biteri kultur etxean. Sarrerak, 7 euro; AEK euskaltegian eta Biterin.
Apirilaren 1ean
Lasarte-Oria. Erradikalak gara, Beatriz Egizabal eta Ane Labakarekin. 20:00etan, kultur etxean. Sarrerak, 5,5 euro; kultur etxeko leihatilan eta Kutxabanken.
Apirilaren 7an
Tolosa. Ez dok hiru!, Mikel Martinez eta Patxo Telleriarekin. 19:00etan, Leidor aretoan. Sarrerak, 8 euro, eta Korrika laguntzaileentzat, 6. Leidorren eta Ikatza tabernan.
Maite Alustiza
"Europako Batasuneko Justizia Auzitegiak argi eta garbi esan du: epemuga aurreratuaren klausula abusuzkoa eta baliogabea da". Rosa Garcia Kaleratzeak Stop plataformako kideak azaldu duenez, klausula horrekin bankuek eskubidea daukate hipotekaren kuota bat pagatzen ez denean bezeroari mailegu edo zor guztia erreklamatzeko. Urtarrilaren 26an eman zuen epaia Europak; horren ondotik, ordea, Espainiako Auzitegi Gorenak galdera bat egin dio: klausula baliorik gabea izan arren, ea jarrai dezakeen hipoteka exekuzioarekin. Gorenaren jarrera hori salatu du plataformak, eta Europari kasu egiteko deia egin die Gipuzkoako epaileei.
