Irrien Lagunak
Lizarrako eta Iruñeko Udal Haurreskolen Taldea
Hik Hasi pedagogia egitasmoa
Oarsoaldea garapen agentzia
Euskaltzaleen Topagunea
Ikastolen Elkarteko Aisialdi Taldea
Tabakalera
Amarauna aisialdiko elkarte sarea
Soraluzeko Pil-Pilean elkartea
Txatxilipurdi Euskara eta Aisialdia
Urtxintxa Bizkaia eta Gipuzkoa
Ttakun kultur elkartea
Harremanitz kooperatiba
Elgoibarko Izarra elkartea
Lorea Agirre
Proiektuaren filosofia zazpi oinarritan batzen da:Haurtzaroaren kultura. Haurrak bizitza jolasaren bidez eraikitzen du. Hori errespetatu behar da.Benetako parte hartzea eta erabakitzeko ahalmena. Haurrekin egin behar da, ez haurrentzat.Aisialdia, ez e...
Maite Alustiza
Errenteriako Atlantikaldia jaialdiak ardatz bat eta hiru oin dakartza: ardatza aniztasuna izango da, eta egitarauaren funtsa musikak, kultur jarduerek eta Tosta Herrixkak osatuko dute. Datorren ostegunetik hilaren 25era arte, ehun jarduera inguru prestatu dituzte herri osoan. Zerrenda luzea da: kontzertuak, erakusketak, dantza, gastronomia ardatz duten jarduerak, kirolarekin zerikusia dutenak, tailerrak, irteerak, azokak, ikastaroak, bideo forumak, kongresu bat...
Musika saioak Agirre lehendakariaren plazako karpa erraldoian egingo dituzte; bost dira, guztira. Laura Landa jaialdiko zuzendariak azaldu duenez, "jaialdiaren izpirituari jarraiki", hizkuntza, kultura eta jatorri ezberdinetako artistak elkarlanean ariko dira, bai nazioartekoak eta baita Euskal Herrikoak ere. Elkarrekin ariko dira, adibidez, Portugalgo Terrakota eta Euskal Herriko Bad Sound System. Reggae doinuak uztartuko dituzte hilaren 24an, larunbatarekin. Egun berean emango du kontzertua Chambao espainiarrak, Noemi Viana dantzari donostiarrarekin.
Atlantikaldiaren aurtengo bisitari berezia Tosta izango da. Donostia 2016ren enbaxada ibiltaria da, eta haren helburua tokian tokiko hizkuntzei balioa ematea da. Apiriletik, Atlantikoko hizkuntza komunitate gutxituetan barrena aritu da. Tosta Herrixkan askotariko jarduerak egingo dituzte; lau egunez, "Errenteriako auzo" bilakatuko da.
Honako hauek dira Atlantikaldiaren egitarauaren barruan aurki daitezkeen proposamenetako batzuk:
Jaialdiaren elkarlanetako bat da Kepa Junkerak eta Sorginek Chet Nuneta taldearekin aurkeztuko dutena. "Euskal Herriko trikitiak eta Frantziako ahots polifonikoak uztartuko dituzte". Propio Atlantikaldirako sortu dute ikuskizuna, eta saio bakarra egingo dute. Horretarako, astebetez batera jardun dute entseguetan.
Junkerak eta Sorginek 2014. urte bukaeran kaleratu zuten elkarrekin egindako lehen diskoa: Trikitixaren historia txiki bat. Lan horrek Junkeraren 35 urteko ibilbidea laburbiltzen du. Geroztik, kontzertu ugari eman ditu trikitilariak zazpiko neska kuadrillarekin. Aurten bigarren lana plazaratu dute: Maletak.
Chet Nuneta taldea, berriz, 2006an eratu zen, Frantzian, Les EnchantEtues hirukoteak Michael Fernandezekin eta Lilia Ruoccorekin bat egin zuenean. Kanta tradizionalak abesten dituzte, polifonia eta musika nahastuz. "Hiltzear dauden hizkuntza berriak asmatzen dituzte".
Hizkuntza gutxituak dituzten zazpi herrialdetako musikariek osatzen dute Tosta Banda: Galizia, Gales, Irlanda, Eskozia, Frisia, Kornualles eta Euskal Herria. Egitasmoa Atlantikaldiaren filosofiaren "adierazle garbia" da: herrialde guztiek dute Atlantikoa ezaugarri komun, eta elkarlanean jardun dute. Horren erakusle da Tosta Kanta. Mixel Ducauren gidaritzapean, zazpi herrialde horietako hizkuntzak bildu dituen abestia ondu dute.
Ostiraleko kontzertuan, bidelagun izango dute Sophie Stephenson dantzari eskoziarra. Orain dela hainbat hilabete egonaldi bat egin zuen Errenterian.
Egun berean, eta Tosta egitasmoaren barruan, Europako hizkuntza gutxituak elkarrizketan mahai ingurua antolatu dute, 17:00etan, Xenpelar Etxean. Tosta osatzen duten zazpi hizkuntza komunitateetako kideen arteko topaketa irekia izango da. Saioa euskarara itzuliko dute.
Balkanetako musikaren ordezkari nagusietako bat da Goran Bregovic. Sarajevon jaioa da, eta ospe handiko soinu bandak egiteagatik da ezaguna. Gehienbat, Emir Kusturica herrikidearen hiru pelikularen musika ontzeak eman zion nazioarteko oihartzuna: Dom za vesanje (1988), Arizona Dream (1993) eta Underground (1995).
Bregovicen konposizioek folklore tradizionala, rocka, Bulgariako musika eta beste zenbait estilo biltzen dituzte. Apirilean izan zen azkenekoz Euskal Herrian jotzen, Iruñean.
Euskal Herriko, Galiziako, Marokoko, Nigeriako, Kolonbiako, Pakistango eta Txinako elikagaiak eta bestelako produktuak egongo dira Atlantikaldiko azokan. Larunbatean irekiko dute, Foru plazan, 11:00etatik 14:30era eta 15:30etik 20:00etara. Tarte horretan, jarduera berezi bat egiteko aukera egongo da: bisita gidatua keinu hizkuntzan. Gipuzkoako Pertsona Gorren Elkarteak eta Asocide Euskadi elkarteak antolatu dute, 11:00etatik 13:00era. Beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea, jaialdiaren webgunean: www.atlantikaldia.errenteria.eus.
Azokaren bueltan, beste ekintza bat ere prestatu dute larunbaterako, 16:30etik 18:00etara: Azoka Gynkhana. Horretan, azokan dauden herrialdeekin lotutako probak egingo dituzte parte hartzaileek. Zazpi talde ariko dira jokatzen, eta taldea osatzeko gutxienez hiru lagun behar dira. Jarduera honetarako ere izena eman behar da.
Itsas ondareari buruzko nazioarteko kongresu bat hartuko du Atlantikaldiak, hiru egunez: European Maritime Heritage. Europako Itsasontzi Tradizionalen Elkarteko ehundik gora kide elkartuko dira Niessen aretoan —Albaola elkarte horretako kide da—. Hitzaldiak, mahai inguruak, proiekzioak eta beste egongo dira. Besteak beste, Jon Maiak zuzendutako Apaizac obeto dokumentala emango dute. Kongresua profesionalentzat izango da, eta eztabaidagaien artean izango dituzte itsas ondarearen garapen iraunkorra, itsas ondare ez-materiala eta ondarearen erabilpena.
IRAILAK 17Hendaia12:00. Porvenir, Ana Floridoren eskutik. Itsasoko Bulebarrean.12:15. Ocho deportes vascos, Helena Lizari eta Laida Aldazekin. Itsasoko Bulebarrean.Irun17:30. Dantza eta marrazki tailerra, 4 eta 12 urte bitarteko haurrentzat. Justizia...
M. Alustiza
Jaialdi ibiltari bat da, Baionatik Donostiara ibiliko dena. Tartean, Dantza Hirian jaialdiak geldialdia egingo du Lapurdi eta Gipuzkoako beste sei herritan. Egungo dantza arkitekturarekin lotzen du jaiak: hamabi konpainiak hamazazpi gune izango dituzte euren lanak erakusteko. Bihartik hilaren 25era arte, Euskal Herriko eta atzerriko hainbat talderen sorkuntzak ikusi ahal izango dira; doakoak dira denak.
Estreinaldien artean, Aterpean programako bi daude: Esku Harriak - Oteizaren (h)aria eta Ocho deportes vascos. Programa horretarako aukeratutako artistek egonaldiak egin dituzte Gipuzkoan eta Lapurdin, haien sorkuntzak garatzeko. Esku Harriak - Oteizaren (h)aria ikuskizuna dantza garaikidean eta zuzeneko musikan oinarritzen da. Eskultura, espazioaren trataera eta hitza lotzen dira, eta Jorge Oteiza eskultorearen "unibertso zabal eta partikularra" dakar gogora, hura berreraikiz eta irakurketa propio bat eginez.
Eibarko koreografo Helena Lizarik Ocho deportes vascos estreinatuko du. Euskal Herriko kiroletan aurkitu du inspirazioa. Besteak beste, lehia, abilezia, erronka eta indarra gorpuzten dira lanean.
Ibili programaren barruan, Euskal Herriko hiru sortzailek euren lanak aurkeztuko dituzte: Natxo Montero bilbotarrak Barbecho plazaratuko du; Aiert Beobideren Haatik konpainiako Iker Arruek, 70+1, eta Amaia Elizaran tolosarrak, Raw.
Euskal Herrikoez gain, atzerriko dantzariak ere izango dira jaialdian. Adibidez, Kataluniako Angels Margarit dantzari eta koreografoaren Mudances konpainia nabarmendu du antolakuntzak. 1970eko hamarkada bukaeran Bartzelonako Antzerki Institututik atera zen Margarit; dantzari modernoen lehen belaunaldikoa da. Capricis Site lana eskainiko du bere konpainiak. Niccolo Paganini biolin jotzailearen 24 Capricci sorkuntzatik abiatzen da ikuskizuna. Biolinaren soinua ez da, ordea, oinarria: Margaritek joko bezala hartzen ditu kapritxoak, eta dantzarien mugimenduek marrazten dute musika espazioan.
Ikasteko aukera
Emanaldiak ez ezik, ikastaroak ere izango dira Dantza Hirian programaren barruan. Hurrengo bi igandeetan, Julia Maria Koch eta Alma Libre Co koreografo gonbidatuek ikastaro bana emango dute Errenterian, Dantzagunean. Ikasle eta profesionalentzako saioak izango dira. 12:00etatik 13:30era dira biak, eta beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea —info@dantzahirian.com helbidean—. Hogei euro balio du ikastaro bakoitzak.
![[Museora] Zumalakarregi. Bidaia XIX. mendera](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/ZUMALAKARREGI_MUSEOA.jpg "ZUMALAKARREGI MUSEOA")
Eider Goenaga Lizaso
XIX. mendeko Euskal Herria ezagutu eta gozatzeko erreferentzi zentroa". Zumalakarregi museoaren webguneak horrela aurkezten du bere burua. Tomas Zumalakarregi jeneral karlista bizi izan zen etxean dago, Ormaiztegin, eta 1989an ireki zuten. "1980ko hamarkadaren erdian, Tomas Zumalakarregiren bilduma pertsonala erosteko aukera izan zuen Gipuzkoako Foru Aldundiak, eta haren etxea izandakoan [lehendik ere aldundiarena zen] museoa irekitzea erabaki zuten", azaldu du Mikel Alberdi (Irun, 1962) museoko dokumentazio zentroaren arduradunak.
R. Calvo
Tolosan bizi da Patxi Zeberio erremontista (Elduain, 1974), baina ez da sorterritik askorik aldentzen. Zeberiok ere Elduaingo lasaitasuna du gustuko.Zer ematen dizu Elduainek, Tolosak ematen ez dizuna?Batez ere, lasaitasuna aipatuko nuke. Nir...
![[Herriz herri] Elduain. Gustuko lekuan, aldaparik ez](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/ELDUAIN.jpg "ELDUAIN")
Rebeka Calvo
Andra Mari jaiak pasatu berri dituzte Elduainen. Giro jatorra izan dute, urteroko moduan, eta normalean lasai-lasaia den herria trikiti doinuek eta gazte zein helduen hotsek hartu dute. Egunerokoan, lasaitasuna da nagusi. Hala diote bertakoek, hori omen da Elduainen berezitasuna. Besterik ere bada, halere. Hori dio barre txiki artean Jose Angel Urkizu alkateak, aldapan dagoela herria. "Aldapa da, bi aldeetara aldapa. Herria bilduta bezala gelditzen da, ez da sakabanatzen". Aldapan beharbada, baina gustura, elduaindarrek bertako giroa maite baitute; landa giroa, paraje ederrak, mendiz inguratuta egonda mendi buelta emateko aproposa... Besteak beste, Urdelar, Ipuliño, Mugaga, Gaztelu Mendi eta Larte mendiek inguratzen dute. Azken urteetan herria ez dela askorik aldatu dio alkateak: "Beharbada lehengo baserri giroa apaldu da, baina bestelakoan ez dugu aldaketa handirik izan".
25,2 kilometro koadroko azalera du Elduainek, eta 240 biztanle zituen 2014. urtean. Biztanleriak behera egin du azken urteetan, baina ez askorik —duela hogei urte 300 bat biztanle ziren—. Gazteek ez dute bertan geratzeko aukerarik izan urte batzuetan, eta eragina izan du horretan: "Belaunaldi hutsunea egon da, eta orain saiatzen ari gara betetzen". Hori dela eta, etxebizitzak egiteko asmoa du udalak. Erronka garrantzitsua da elduaindarrentzat, hori baita gazteak bertan geratzeko dagoen aukera bakarra. "Dauden etxeak berritzeko aukera ere hor dago. Helburua bera da; gazteek herrian geratzeko aukera izan dezatela".
Gazteen falta bezala, haurrena ere badago Elduainen. Hasi berri den ikasturtean haurtzaindegi zerbitzua mantentzea lortu dute, hiruzpalau ume baitaude haurtzaindegian. Zerbitzua abiarazteko gutxienez hiru haur behar dira, baina etorkizunean ez dakite zerbitzua mantentzerik izango duten.
Garai batean eskola ere bazegoen herrian. Alkatea bera bertan ikasitakoa da: "Orain berrogei bat urte bazegoen eskola herrian, baina adin guztietako haurrak elkarrekin aritzen ziren. Ni laugarren mailan jaitsi nintzen Tolosara. Gaur egun, Berrobi, Ibarra eta Tolosako eskoletan aritzen dira herriko haurrak". Aldapan behera joanda, hortaz. Izan ere, alkatearen hitzetan, aldapan behera egiteko joera dute elduaindarrek, Tolosarako joera. "Goraka, Berastegi aldera baino gehiago, beheraka jotzen dugu gehienbat".
Herri lasaia izan arren, ez dago geldirik. Udalean zerbitzuak eskaintzeko eta herritarren beharrak asetzeko aritzen dira lanean, eta, azken hilabeteetan, udaleko webgunea berritzeaz gain, artxiboa katalogatzen aritu dira. Etorkizunera begira, berriz, udaletxea bera berritu nahi dute; proiektua egiten ari dira, eta, horren arabera, diru laguntzak eskatuko dituzte. Udaletxe zaharra erre egin zen, eta berria zehazki zein urtetakoa den ez dakite. Horretarako egina duten artxiboa katalogatzea ezinbestekoa da; "artxiboa egin dute jada, baina dena katalogatu eta txukundu egin behar da". 1700. urteko agiriren bat azaldu da. Aurkitutako dokumentuen artean, gerraostekoak ere badaude; orduan zerga asko zeuden antza, agirietan irakur daitekeenez: "Txakurrak edukitzeagatik, arrautzak ez dakit zenbat dozena edukitzeagatik, bizikleta edukitzeagatik...". Hurrengo erronka, hortaz, udaletxea berritu, artxiboa kokatzeko lekua atondu eta dena digitalizatzea izango da.
Karobi eta errotak
Ondare historikoa berreskuratzeko hainbat lan ere egin dituzte, Burdina taldekoekin batera. Izan ere, zortzi urte dira jada Burdina taldea eta Elduaingo Udala elkarlanean hasi zirela, eta bost karobi eta errota bat berreskuratuak dituzte.
Orain, Errotazarren berreskuratze lanen azken fasean sartuko dira, eta, guztia garbitu eta hainbat elementu berregin ondoren, errota egonkortuko dute herritarren eskura uzteko. "Galduta daude elementu horietako asko, baino batzuk berreskuratuz balioa eman nahi diegu".
Danel Agirre
Duela lauzpabost urte okintza irakasten duten lanbide eskolei buruz informazioa biltzen hasi nintzen sarean. Kazetariok —ere— sarri samar igaro ohi ditugun bokazio krisialdi horietako baten erdian nengoen. Hamarkada luzea neraman egunkarietan lanean, ez nuen besterik ezagutzen. Eta, erredakzioetatik ihesten hasita, erabakia nuen ofizioko hiru larrialdi irteera ohikoenak ez nituela erabiliko. Irakasle izateko prestatzea zen bat, eta aspaldi frogatu nion neure buruari oso irakasle kaskarra naizela. Ke salmentan aritzen diren komunikazio agentzietan curriculuma botatzea izaten da bigarrena, baina katalogo, panfleto edo triptiko txatxu horietako bat diseinatu edo idatzi beharra imajinatzeak bakarrik hotzikarak eragiten zizkidan. Baina, batez ere, hirugarren larrialdi irteera da oso urrun mantendu nahi nuena: politikarekin zerikusirik duen jardun profesionalik ez nuke sekula izan nahi. Aurretik kazetari moduan egindakoak zerbait balio izan badu, nire izena alderdi batekin nahastearekin guztiz baliogabetuta geratuko litzatekeela sinetsita bizi izan naizelako.
Diputatu, alkate, zinegotzi edo hautagaien prentsa bulegoetako behargin izatera pasa diren lankide ohi andana dut. Elkarrekin ari ginenean, gehienek bere eguneroko jardunean ni baino bokazio gehiago azaltzen zutela iruditzen zitzaidan. Kasta batere gabeko kazetaria nintzen haien aldean, alferrontzia eta kemenik gabea. Eta, nire munduan, horrek bihurtzen zuen are ulergaitzago geroago hartzen zuten erabakia.
Ziur aski, kazetaritzatik politikara aldatze hori begirada zinikoegiarekin aztertu ohi nuen nik, berriemailea alderdi baten kamiseta janzteko prest badago, lehenago bere kroniketan estuegi ere ez zuela hartu izango ondorioztatzeko joera bainuen. Irakurketa baikorragoa egitea ere posible da ordea, lagun batek kontu honek barrenak jaten dizkidala aitortu nionean erantzun zidan moduan. Gizarteari eta erakundeei buruzko balio handiko informazio mordoa bildutako norbait ere izan daitekeelako erreportari hori, ariketa zintzo baten ondoren landu dituen sektoreetan ahal den modu zuzenenean eragin nahi duena. Lankideak izandakoei diedan estimuagatik, azalpen horrekin geratzen saiatuko naiz ni ere aurrerantzean.
Kapuscinskik idatzita utzi zuen zinikook ez dugula ofizio honetarako balio, pertsonak mugitzen dituzten indarrak benetan ulertzeko begirada puru bat ezinbestekoa dela. Kazetaritzatik politikara salto egite horretan printzipioz ezer txarrik ez dagoela pentsatzeko birprogramatu nahi dut neure burua, halakorik egiterik badago. Mundua maltzurkeria filtrorik gabe behatuz gero, edo laser batekin gaiztakeriaren miopia zatar hori ezabatuz gero, lanbidea aukeratu nuenean aurreikusten nuen eta sekula sentitu ez dudan garra ere topatuko nuke beharbada. Baina pasio hori eskuratu eta bokazio krisialdirik gehiago ez badut, Zarautzek okin bikain bat galduko du.
![[Museora] Oiasso. Irungo Erroma txikia](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/7020102.jpg "7020102")
Eider Goenaga Lizaso
Europan, Afrikan eta Asian hedatu zen erromatar inperioa. Euskal Herrian ere bai. "Euskal Herriko kostaldean, erromatar garaiko arkeologiarik ez zegoen, eta historiografian ere beti zabaldu izan da erromatarrak ez zirela hemendik igaro. Argi genuen Iruñean baietz, Pompeyopolis deitu zioten; Iruña-Veleian ere bai, Araban; baina hemen hutsune handi bat zegoen. Noski, arkeologian gauzak ez dira agertzen bilatzen dituzun arte", azaldu du Maria Jose Noainek, Irungo Oiasso museoko jardueren arduradunak.
