Iñaki Lasa Etura
Mende erdi pasatu da Zikuñagako paper fabrikako (Hernani) 30 emakume langile beren lan balditzen alde borrokatu zirenetik. Manipulazio sailekoak ziren guztiak, eta zuzendaritzak kontrol sisteman ezarritako baldintza berrien aurka altxatu ziren. Gogorra izan zen ondorioa: 30ak kaleratu zituen enpresak. Tartean ziren Miren Clemente Lozares, Manuela Garin Ugalde eta Maria Luisa eta Maria Angeles Rama Otegi ahizpak.
Miriam Luki
Ameriketako Estatu Batuetara joandako zegamar kopurua zenbatzen hasi da Andres Zabaleta (Zegama, 1939). Banan-banan zerrendatu ditu hamazazpi artzainen izenak, baita bakoitzaren baserriaren izena ere. AEBetara joandako artzainetako bat da Zabaleta bera; 32 urte egin zituen artzain eta meatzari lanetan han. Euskal Artzainak Ameriketan elkartearen bultzadarekin, AEBetara joandako artzainen historia dokumentatzen hasteko konpromisoa hartu du Gipuzkoako Foru Aldundiak. Zabaletak, hala ere, lehenengo puntua jarri dio ikerketa lanari: "Guk han egindako lanaren berri eman behar bada, erakuts dezatela den-dena. Han gauza txar asko pasatutakoak gara gu, eta komunikabideek alde dotorea baino ez dute erakusten. Amorruz betetzen nau horrek".
Unai Zubeldia
Oso lagungarria da inguruan zurearen gisako arazoak dauzkaten pertsonak badaudela ikustea". Ingurukoei laguntzea eta babesa ematea, horixe da Jokin Antxia Aratz elkarteko idazkariaren egitekoa (Aretxabaleta, 1957). Adimen urritasuna duten pertsonei laguntzeko Aretxabaletan sortutako elkartea da Aratz, eta bertako kideak 25. urteurreneko ospakizunetan murgilduta dabiltza aste honetan. Bihar egingo dute ekitaldi nagusia, herrian bertan. "Azken batean, ospatu egin behar dira horrelakoak". Hamalau familiak osatzen dute Aratz, eta elkarteak oso helburu xumea dauka oinarrian: "Adimen urritasuna daukaten pertsonei eta euren familiei bizi kalitatea hobetzen laguntzea".
Maialen Etxaniz
Tratu eta harreman onak sustatzeko lanean ari da Arremanitz kooperatiba 2010etik. Emakumeen sexualitateaz naturaltasunez hitz egitea ere lortu nahi du, eta horretarako tresna bat sortu zuen joan den abenduan: Alu Ulu antzerki foroa.
Unai Zubeldia
Irrintzika esnatuko da etzi Oñati; txilioka, oihuka, deiadarka. Lekaioka, alegia. "Aspaldiko euskaldunek herrian erabiltzen zuten deia edo irrintzia da lekaioa; abisuak pasatzeko, arazoak komunikatzeko zein urrun zeudenei hurbiltasuna adierazteko". Aitor Guridi Oñatiko Txantxiku ikastolako zuzendariordearen azalpena da hori. Ikastolako arduradunek auzolana irudikatzeko asmoz aukeratu zuten Lekaixoka! leloa —irrintziaren errepresentazioa da irudia—, eta, irrintzi doinuaren jiran, Gipuzkoako ikastolen aldeko Kilometroak jaiarekin bat egiteko deia egin dute antolatzaileek. Jadanik prest dauzkate ibilbideko lau gune nagusiak: Ikastola, San Martin, Asentzio eta Berezao. 09:30ean hasi eta 19:00ak aldera amaitu, gozatzeko hamaika aukera izango da egun guztian.
![[Herriz herri] Usurbil. Aktibo nagusia: konpromiso soziala](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/HERRIZ_HERRI_-_USURBIL.jpg "HERRIZ HERRI - USURBIL")
Aitziber Arzallus
Donostialdean, Gipuzkoako hiriburutik hamar kilometrora eta Oria ibaiaren ertzean dago Usurbil. 6.200 biztanle ditu, eta ia 25 kilometro koadroko azalera. Orio, Aia, Lasarte-Oria, Zizurkil eta Donostia ditu inguruan. Hiriburuaren eragin geografikoaren barnean egonagatik, usurbildarrek beren izaerari eusten diotela nabarmendu du Xabier Arregi alkateak (Zubieta, 1964). "Usurbil herri euskalduna da, eta euskal kulturak herri honengan utzitako ondare fisiko zein sentimentala ondo baino hobeto gordetzen du". Usurbil herri "bizia" dela dio, eta usurbildarrak, "konpromiso sozial handikoak"; "horiek dira gure herriaren aktiborik garrantzitsuenak".
Iñaki Lasa Etura
Ikusmina eragin du Jon Garañok eta Aitor Arregik zuzendutako Handia filmak. Loreak-en arrakastaren ondoren, arreta sortu du Moriartiren proiektu berriak: Migel Joakin Eleizegi Altzoko Handia-ren bizitza du ardatz, 2,42 metro garai zen gizasemearena. Donostiako Zinemaldian izango da estreinaldia, eta Sail Ofizialean lehiatuko da. Urrezko Maskorra lortzen saiatuko den euskarazko laugarren filma da Handia: Antxon Ezeizaren Ke arteko egunak (1989), Garañok berak Jose Mari Goenagarekin zuzendutako Loreak (2014) eta Asier Altunaren Amama (2015) izan ziren aurrekoak. Etzi jarriko dituzte salgai filma jaialdian ikusteko sarrerak.
Ane Olaizola
Gazteak euskaldun gisa sentsibilizatu, kontzientziatu, aktibatu eta ahaldundu nahian, orain arte landu gabeko esparruetara jauzi egin du Uema Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak. Euskararen arnasguneei buruzko proiektuarekin jarraituz, hezkuntza ez-arautuan eragin nahi dute orain, eta, lehenengo aldiz, udalerri euskaldunetako gazteen topaketak antolatu dituzte. Urriaren 20tik 22ra egingo dituzte, Orion, eta urriaren 9ra bitartean eman daiteke izena.
Ainhoa Mariezkurrena
Bidasoaren zaporeak zabaltzen eta euskal sukaldaritzaren iraultza egiten ari da Hondarribiko Alameda jatetxea. Sukaldaritza garatzen eta filosofia propioa mantentzen asmatu dute 75 urteko ibilbidean.
![[Herriz herri] Urretxu. Elkarlana, arrakastaren giltza](https://gipuzkoa.hitza.eus/wp-content/uploads/HERRIZ_HERRI_-_URRETXU.jpg "HERRIZ HERRI - URRETXU")
Asier Zaldua
Irimo mendiaren magalean dago Urretxu, eta ia 7.000 biztanle ditu. Zumarraga du ondoan, eta herrigune bakarra osatzen dute biek. Garai batean indar handia izan zuen industriak, eta, hain zuzen ere, ekonomia suspertzea eta Zumarragarekin elkarlana bultzatzea dira udalaren helburu nagusiak.
