Osabarengandik datorkio ile-apaintzaile lanbidea Mari Karmen Sagastumeri (Amasa, Villabona, 1960). Umetan oso gogoko ez bazuen ere, gaztetan hasi zen ile-apaintzaile lanetan: "15 urte nituela hasi nintzen lanbidea ikasten. Eskola amaitutakoan, osabak ...

Aintzane Encinas Realeko kapitainak (Donostia, 1988) ez dio askorik begiratzen taldearekin 300. norgehiagoka jokatu izanari. Taldea buru-belarri ari da lanean Espainiako Kopara sailkatzeko. Azken bost partidak irabazi ditu Realak, eta Encinasek esperantza du laster lorpen handiagoren bat ospatzeko. "Lor daitekeela uste dut. Ligan talde on asko daude, baina gu horietako bat gara".

Duela bi aste Realaren elastikoarekin 300. partida jokatu zenuen, Sevillan. Lehia berezia izan al zen?

Bai, partida berezia izan zen. Niretzat gauza ederra da Realarekin 300 partida jokatu ahal izatea. Gainera, garaipen batekin ospatu ahal izan nuen [0-4 irabazi zuten]; horrek are bereziagoa bihurtu zuen eguna, bai niretzat eta bai taldekideentzat. Oso pozik nago zenbaki horietara iristeaz. Hala ere, ez diot eman nahi daukana baino garrantzi handiagoa.

Taldea sortu zenetik zabiltza Realean. 300 partida, guztira. Horietatik, zein hiru dituzu bereziki gogoan?

Gogoan dut Realarekin jokatutako lehenengo norgehiagoka. Tolosako txapelketa batean izan zen, taldea oraindik guztiz osatu gabe zegoela. Ligako lehenengoa, berriz, Amara Berri taldearen aurka jokatu genuen. Hala ere, guztien gainetik partida bat dut gogoan: lehen mailara igo ginenekoa. Kanariar uharteetan lortu genuen amestutako igoera.

16 urte besterik ez zenuen Realak talderako aukeratu zintuenean. Nola gogoratzen duzu egun hura?

Realak lehenik entrenamendu batzuk antolatu zituen Zubietan. Jokalari askok parte hartu genuen bertan. Zoratzen nengoen entrenamendu horietara joateko aukera izatearekin bakarrik. Amets bat zen Realak nesken talde bat izatea, eta talde horretarako niri deitzea... Bada, pentsa! Ederki gogoratzen dut egun hura. Tolosako txapelketa hura jokatu berri genuen. Haren ondoren esan ziguten taldean geldituko ginen ala ez. Reality bat zirudien. Denak elkarrekin geunden, eta areto batera joan ginen entrenatzaileekin hitz egitera. Ni garai hartan lotsati samarra nintzen. Aretora sartu, eseri, eta ez nintzen gai entrenatzaileei begiratzeko. Gogoratzen dut Iñigo Domingez entrenatzaileak nola esan zidan: "Zuk inoiz ez duzu barre egiten? Hasi barre egiten, Realean jokatuko duzu eta". Esaldi horrekin hasi zen historia.

Hamar urtean asko aldatu al da Reala?

Bai, duela hamar urteko egoera desberdina zen. Hasierakoarekin konparatuta, erakundearen aldetik dugun babesa handiagoa da. Baldintzak beste batzuk ziren orduan, taldekideak ere bai. Duela hamar urteko Realaren maila handia zen, baina ez urteekin hartu duen adinakoa. Pausoz pauso aurrera egin du taldeak. Gero eta jende gehiago etortzen da gu ikustera, komunikabideek ere jaramon gehiago egiten digute eta klubaren babesa erabatekoa da.

Jokalari on askoren aurka aritu izan zara. Zein nabarmenduko zenuke?

Jokalari on asko daude, baina bat aipatzekotan Vicky Losada aipatuko nuke. AEBetako liga profesionaleko talde batera joan berri da, eta onena opa diot. Jokalari handia da. Bestalde, Veronica Boquetek ere maila bikaina du. Gaur egun, Suedian jokatzen du.

Reala, Athletic, Bartzelona, Atletico Madril, Sevilla... Gero eta klub gehiago ari dira emakumezkoen taldeak sortzen. Horrek zein onura ekartzen dizkio emakumezkoen futbolari?

Beti da ona azpiegitura handia duten klubek emakumezko taldeak sortzea. Klub horiek dituzten azpiegiturek babes handia ematen digute hobetzen jarraitzeko.

Pentsatzen dut hamar urtean aldatuko zela aldagelan duzun rola, ezta? Lehen, 16 urte zenituen. Orain, taldeko kapitaina zara, 25 urterekin.

Egia esan, bai. Lehen, jende helduagoarekin egotea egokitzen zitzaidan. Horrek lagundu dit orain naizena izaten. Askotan esan izan dut futbolarekin egin naizela emakume. Hasieran ume bat nintzen, zaharragoekin jokatzen zuena. Orain, zaharrena ez, baina zaharrenetako bat naiz. Nabaritzen da aldea.

Realak jokalari gazte asko ditu: Nahikari Garcia, Leire Baños... Haiei begiratuta, duela hamar urteko Aintzane Encinas ikusten al duzu?

Bada, askotan bai. Niri orain ohikoa iruditzen zaidan edozer gauzak ilusio izugarria egiten die haiei. Guk dagoeneko bizi dugu garai hori. Niri ilusioa egiten dit ikusteak nola gozatzen duten denbora gehiago daramagunok askotan baliorik ematen ez diegun xehetasun txikiekin. Talde gaztea dugu, eta uste dut apurka gorantz egingo dugula. Hobetzeko tarte handia dugu, eta gogoa eta ilusioa zerbait polita egiteko.

Zerbait polita non? Espainiako Kopan, esate baterako?

Liga amaitzeko zortzi partida falta zaizkigu oraindik. Norgehiagoka horietan ahalik eta ondoen egin nahi ditugu lanak. Egia da bigarren buelta oso ona egiten ari garela eta Kopara sailkatzeko helburua gero eta gertuago dugula, baina ligan ere ahalik eta posturik onenean geratu nahi dugu. Kopara sailkatu, eta sailkatzen bagara, lan ona egin. Baina lehenengo helburua da sailkatzea, gero gerokoak.

Athleticekin gero eta lehia estuagoak jokatzen dituzue, Bartzelona liderraren etxean berdintzea lortu zenuten... Amets egiten al duzu laster tituluren bat altxatzearekin?

Realarekin zerbait handia lortzearekin amesten dut. Uste dut klubak merezi duela, baita taldetik pasatako guztiek ere. Lor daitekeela pentsatzen dut. Ez dugu gainontzeko taldeek baino maila txikiagoa. Ligan talde on asko daude, baina gu horietako bat gara. Lehenik, guk sinetsi behar dugu. Horrela hobeto joango da dena.

Aurten da urtea orduan? Kopa Realak irabaziko du?

Kar, kar, kar. Ez naiz ausartzen esatera "aurten bai" edo "irabaziko dugu". Baina esan dezaket ahal dugun guztia egingo dugula urrutira iristeko. Gero, ikusiko dugu noraino iristen garen.

Gabonetako oporraldia bukatu eta eskolara bueltan, 8 urtetik gorako ikasle askok eskola kiroleko sasoi berria hasiko dute. 2012-2013ko ikasturtean 125.000 ikasletik gora aritu ziren Gipuzkoan, hainbat kiroletan. Taldeka jokatzen direnetan, gehien-gehi...

Filosofoak ez direla ezkontzen esan ohi diet ilobei harremanen bat zapuztu zaiola-eta norbait kezkatuta ikusten dudanean edo familiako bazkaloste luzeetan neu ere, eskuan kopa erdi bat dudala, filosofatzen hasten naizenean. Nietzchek izua ziola ezkont...

Gorka Etxeberria Casqueiro (Pasaia, 1985). Bat baino gehiago harrituko da haren jaioterria ikusita, Errenterian ongi errotuta baitago, eta hainbat jardueratan ibili da han-hemen, ipurtarina izaki. Orain, 60 ordu zoologikoan liburua kaleratu berri du, berak ekoitzita.

Aspalditik al zenuen proiektu hau buruan?

Liburu hau aspaldiko proiektua da, eta duela dezente idatzi nuen. Tiraderan gordea neukan, eta ez nuen ikusten zein zen argitaratzeko modua. Liburua bera ere nahiko berezia da, idatzi dudana idatzi dudalako.

Liburua zeuk ekoitzia da. Nola hartu zenuen bide hori?

Parranda batetik bueltan, pentsatu nuen babesleak bila nitzakeela. Liburuaren atzealdean daude babestu nautenak. Auzoko festen egitarauetan eta abarretan agertzen diren bezala daude babesle horien izenak. Hurrengo goizean esnatu, eta uste baino babesle gehiago lortu nituen. Errazagoa izan da liburua argitaratzea babes ekonomiko horri esker.

Laguntza ekonomikoaz gain, badituzu idatzizko beste hainbat.

Liburua eginda eduki eta babesleak lotuta, Fredi Paia lagunari eskatu nion hitzaurrea egiteko. Horrez gain, idatzizko kolaborazio batzuk egiteko asmoa nuen. Horrela, nire poemetan agertzen diren hitzak hartu, eta, testuingurutik atera ondoren, horri buruzko testu bana idatzi dute hainbat lagunek. Asteburua, desfasea, laguntasuna, futbola, konpromisoa… Eñaut Gantxegi aktoreak, Mikel Astarloza txirrindulariak eta beste hainbatek idatzi dute.

Poemak dira liburuaren oinarria, baina eleberria da, ezta?

Hala da. Nahiko berezia da, ostiral arratsaldeko zazpietan hasten delako eta astelehen goizeko zazpietan bukatzen delako. Denbora tarte horrek ematen dio izenburua liburuari. Lehenengo olerkia lanetik ateratzeko momentua da, eta azkenekoa, lantokira iristen denekoa.

Zein da liburuaren mezu nagusia?

Lantokia eguneroko kartzela balitz bezala irudikatzen dut. Gero eta gazte gehiagok, nire ustez, asteburua ihesbide gisa ikusten dute, eta desfasean pentsatzen dute. Kritika pixka bat badago, baita neure buruari ere. Gazte zein ez gazte guztiak, irakurlea, poemaren batekin edo besterekin identifikatuta sentituko direla uste dut. Ez dut esaten mundu guztiak hori guztia egiten duenik, ezta hurrik ere, baina badaude kartelak jartzera joaten direnak, edo komunera marra bat sartzera joaten direnak, edo futbolera joaten direnak, edo putetxera trago bat hartzera joaten direnak, besteak beste. Maila handiagoan edo txikiagoan, irakurle bakoitzak zerbaitekin identifikatuko du bere burua.

Badu, beraz, segida bat.

Bai, gutxi gorabehera. Ideia batzuk nituen nola hasi eta nola bukatuko nuen. Banituen gai batzuk nahitaez sartzekoak. Adibidez, arratsaldeko zortzietako kartelada, eta horrela, bide batez, presoen gaia ukitzen nuen. Banekien, era berean, pertsonaia gauean marra bat sartzera joango zela… Kontaketa jarraitua izan da, bai.

Dena batera idatzi al duzu? Ez dago poema askerik, orduan?

Bai, dena batera egin dut. Lehen esan dudan bezala, gordea eduki dut denbora luzez. Argi neukan argitaratu nahi nuela. Izan ere, 2008an Espainiako Poliziak atxilotu ninduen, eta nire ordenagailua eraman zuten. Ez zidaten bueltatu, eta 23 urte arteko poema guztiei agur esan behar izan nien. Ezer ere egin ez banu bezala geratu nintzen. Atxilotu baino lehen, gauza batzuk idatzita neuzkan, eta pentsatu nuen ezin zela argitaratu gabe geratu, eta ideiari gogor heldu nion.

Idazleren batean edo libururen batean inspiratu al zara hau egiteko?

Ez; egia esan, ez. Nire harrikadak eta ideiak izan dira denak; barruan nuena atera nahi nuen, eta paperera eraman.

Bertso mundua eta poesia uztartu dituzu ia haur zinenetik…

Bai, Errenteriako Xenpelar Bertso Eskolan izena eman nuen hamar urte nituela. Urte asko egon naiz bertan, eta gaur egun utzita dudan arren, oraindik ere elkartzen naiz bertso eskolakoekin, gure artean bertsoak kantatzeko. Poesia lantzen ere oso gazte hasi nintzen; 15 edo 16 urte nituela eman nuen nire poemekin lehenengo errezitaldia. Ordutik Letren kilimak ikuskizunaren emanaldi dezente eskaini ditut lagun batzuekin. Hortik Kilimamuak liburua sortu zen, eta hori egiten ere parte hartu nuen.

Zein desberdintasun ikusten dituzu bi diziplinen artean? Zerk ematen dizu batek eta besteak?

Poesiak askatasun handiagoa ematen dit idazteko orduan; ez du nahi eta nahi ez errimatu behar. Bertsolaritzan, berriz, errimen menpe zaude, eta ezin da nahi duzun guztia adierazi. Asko pentsatu behar duzu nola esan eta nola moldatu.

Zaila izan al da ekoizpen propioa aurrera eramatea?

Alde horretatik, bide errazena hartu dut. Alegia, lagun eta ezagunengana jo dut, euren lantokietara: denda, taberna eta jatetxeetara. Kolaborazioak ere nahiko erraz lortu ditut. Hala ere, euren menpe egon naiz, eta horrek, argitaratze data atzeratzen du. Adibidez, Jon Maiak egin behar zidan hitzaurrea. Donostia 2016an dabil, Albaola elkartean, bertso saioetan… Azkenean, deitu nion, eta, prestasuna eskertu ondoren, lasai ibiltzeko esan, eta marroia kendu nion. Fredi Paiari eskatu nion egiteko orduan, eta baiezkoa eman zidan hark ere. Pixka bat atzeratu da kolaborazioengatik, baina normala da. Gainera, musu-truk eskatu badiet…

Pentsatu al duzu noizbait liburu bat argitaratuko zenuela?

Egia esan, bai. Idazten hasi nintzenetik, beti izan dut har hori. Nire poemak idazten nituen, eta esaten nuen: "Zergatik ez ditut noizbait argitaratuko?". Orain arte ez dut argitaletxe batekin kaleratzeko aukerarik izan; beraz, neure kabuz egiten saiatu naiz.

Gaixotasun arraroak dituztenak laguntzeko aukera ere badago liburua erosita, ezta?

Bai. Gaixotasun arraroak dituzten haurren aldeko Gure Nahia Gipuzkoako elkarteari euro bateko diru laguntza emango diot saltzen dudan ale bakoitzeko. Laguntza txiki bat emateko aukera ona dela uste dut. Liburuen salmentaren ekarpenaz gain, elkartearen kontu korrontearen zenbakia ere aipatu dut liburuan.

Non eskura daiteke liburua?

Hainbat tabernarirekin hitz egiten ari naiz, eta Errenteriako Lezea zentroan salgai dago dagoeneko. Horrez gain, Elkar Banaketarekin hitz egin dut, eta Durangoko Azokan haien erakusmahaian eskuratu ahal izango da. Euskal Herrian Elkar dendetan ere salduko da.

Aniztasun funtzionala duten pertsonak kirolera hurbildu eta haiengan jarduera fisikoa, aisia eta osasuna sustatzea da Mindara elkartearen helburua. Errenteriako Morrongilleta kalean du egoitza, eta Gipuzkoa mailan eragiteko asmoa du; hilaren 5ean aur...