Ilusio handiko ibilbidea izan da. Hesiak ere gainditu behar izan ditugu; norberak bere buruari jartzen dizkion etiketak eta kanpotik jartzen dizkigutenak puskatu behar izan ditugu". Horrela laburbildu du Leire Barandiaran Goierriko Gure Esku Dago-ko k...
Mikel Zabalzaren heriotzaren 30. urteurrenaren atarian, gaurkotasuna hartu du berriro Guardia Zibilak atxilotuta zeukala hildako gazte orbaizetarraren kasuak. Memoriaren Eguna igaro berritan, eta indarkeriaren biktima guztien aitortza ahotik ahora dabilen garaiotan, horixe da Altzan (Donostia) sortu berria den Mikel Zabalza Herri Ekimenaren helburua: Zabalza biktima gisa aitortzea eta haren familiak sufritutakoaren erreparazioa lortzea.
Sortzez nafarra izan arren, Altzan bizi zen Zabalza Guardia Zibilak atxilotu zuenean. Donostian egiten zuen lan, garai hartako Tranbia Konpainian. Altzan ez dute inoiz ahaztu bizilagun izandakoaren patua, eta urtero-urtero antolatu dituzte hura oroitzeko ekitaldiak: manifestazioak, lore eskaintzak, hitzaldiak... "Altzan bizirik dago haren memoria, denok dakigu nor zen Mikel, lanketa handia egin da. Ni neroni naiz horren lekuko", azaldu dio Gipuzkoako Hitza-ri Garazi Castañok, Mikel Zabalza Herri Ekimeneko kideak. 20 urte ditu, Zabalza hil eta hamar urtera jaio zen.
Haatik, Altzan orain arte ez da egitura finkorik izan gaiari jarraipena egiteko. "Orbaizetan bada talde bat, baina Altzan ez zegoen". Aurten sortu dute, eta 30 urte igaro diren arren, egia, justizia eta erreparazioa lortu arte geratzen den bidea luzea izango dela uste dute. "Bide luzeko lasterketa da, pausoz pauso joango gara".
Biktima izaera onartu
Taldearen helburu behinena da Zabalzari ofizialki inoiz aitortu ez zaion biktima izaera aitortzea, eta horrek dakarren erreparazioa lortzea. "Bertsio ofiziala hasieratik kolokan dagoen arren, auzitegietan kasua itxita dago, eta horren ondorioa da Mikeli ez zaiola biktima izaera onartzen, eta haren familiari ere ukatu egiten zaiola merezi duen erreparazioa; izan ere, biktima gisa onartzeak hainbat eskubide aitortzen dizkie senideei, laguntza batzuk zehazten dira, eta Mikelek eta haren familiak ez dute halakorik", dio Castañok.
Lehen pausoak ematen ari dira. "Aztertzen ari gara horra iristeko nolako bidea egin behar dugun". Hala, euskal instituzioetako ateak jotzen ari dira, haien lankidetza bilatzen, bideak nora eramaten dituen ikusteko. "Uste dugu erreparazioaren bidea ezin dela izan herri ekimenak eta senideek bakarka egin beharrekoa, uste dugu instituzioekin batera egin behar dugula bide hori; eta Donostiako Udalean egin dugun moduan, beste erakundeetan ere egingo dugu, ea posible den bidea batera egitea". Bestetik, hainbat kriminologia eta zuzenbide irakaslerekin harremanetan jarri dira, gai horretan aholkua jaso eta sakontzeko.
Epe motzera, Donostiako Udalean dute hurrengo hitzordua Mikel Zabalza Herri Ekimeneko kideek. Izan ere, hurrengo ostegunean, hilaren 26an, aztertuko du beraiek aurkeztutako mozioa udalbatzak. Castañok azaldutakoaren arabera, aurretiaz udaleko alderdi politiko guztiekin landu dute gaia, eta baita Dbuseko sindikatu guztiekin —ELA, LAB eta Kurpil sindikatuen babesa eskuratu dute— eta udaleko langile batzordearekin ere —ELA eta LABeko ordezkariek babestu dute mozioa—.
Mozioa EAJ, EH Bildu eta Irabazi udal taldeen babesarekin aurkeztu dutenez, aurrera egingo duela uste du Castañok, "nahiz eta gerta litekeen beste talderen batek zuzenketaren bat edo aldaketaren bat proposatzea". Mikel Zabalza Herri Ekimenaren mozioa onartzen duenean, Donostiako Udalak konpromisoa hartuko du Zabalza "biktima gisa onartua izan dadin eragiteko".
Donostiako Udalaren esku hartzea lortuta, erakunde gehiagoaren inplikazio bila jarraituko dutela iragarri du Castañok. Euskal erakundeek hainbat adierazpen onartu izan dituzte Zabalzaren heriotzari buruz, eta indarkeria politikoaren biktimen zerrendan ere sartu zuen Eusko Jaurlaritzak. "Baina bidea hor mozten da, ez dakigu zeintzuk diren mugak, zeintzuk diren oztopoak, baina hortik aurrera ezin dela egin ematen du, eta hori egiten saiatuko gara gu. Keinuetatik haratago joan behar da, paperetik jauzi bat eman behar da, eta horretara goaz".
Asko sufritu duen herria izan da Hernani, eta sufritzen ari dena". Bizikidetza eta memoriaren lanketan, baina, "oinarrizko pauso bat" eman dute udaleko lau alderdiek. Lehenengoz, elkarrekin agertu ziren Memoriaren Egunean: EH Bilduko, EAJko, Orain H...
Gipuzkoako Foru Aldundiak aurkeztu du jada datorren urterako aurrekontu proposamena. Batzar Nagusietan, departamentuz departamentu eman dituzte azalpenak, eta prentsaren aurrean ere ari dira agertzen sail bakoitzak bere diru sailarekin egin asmo duen kudeaketa. Guztira, 813 milioi euroren aurrekontuak aurkeztu zituen Markel Olano ahaldun nagusiak azaroaren 9an. Aurreko urtekoaren aldean, %5,4koa da hazkundea, eta 42 milioi eurokoa da aldea kopuru orokorretan.
Kopuru osoaren zati handiena Gizarte Politiken Sailak eramango du, aurrekontuen ia erdia. Iazko aurrekontuekin alderatuta, kopuru orokorretan igoera handiena izango duen saila, ordea, Ekonomia Sustapena, Landa Ingurunea eta Lurralde Oreka izango da. 47 milioi eurotik 70 milioira igoko da departamentu horren aurrekontua—%49,11ko igoera—.
Aurreikuspenen arabera, abenduko hirugarren astean eztabaidatu eta bozkatuko dituzte aurrekontuak, Batzar Nagusietan.
Aurrekontu osoaren ia %47 gizarte politiketarako erabiliko du aldundiak. Aurten baino 17 milioi gehiago izango ditu, 346 milioi euro, guztira. Maite Peña diputatuak Batzar Nagusietan azaldu zuenez, pertsonak izango dira sailaren ardatza. Herritar bakoitzeko "480 euro baino gehiagoko inbertsioa" egingo dute.
Hiru lan ildo estrategiko izango ditu sailak: batetik, gizarte zerbitzuen antolaketa, kobertura eta kalitatea hobetzea. Horren barruan kokatu du 2015-2017 epeko gizarte zerbitzuen mapa. Hori ahalbidetzeko, egoitzetan, eguneko zentroetan eta etxebizitzetan 140 toki berri sortuko dituela aurreratu du Peñak. Etxeko arreta sustatzeko zerbitzu eta laguntzak ere indartzea da asmoa.
Bestetik, gizarte zerbitzuak egungo eta etorkizuneko premietara egokitu nahi ditu sailak. Adinekoen arretarako bideratuko du diru gehien, saileko aurrekontu osoaren %37 —128 milioi euro—. Horrez gain, 78 milioi euro zerbitzu edo laguntza ekonomikoetarako izango dira, 42 milioi euro adingabeen babeserako, 39 milioi euro desgaitasunen bat dutenei laguntzeko, eta 25 milioi euro gizarteratze eta indarkeria matxistaren biktima diren emakumeen arretarako. Kabia eta Uliazpi foru organismoak kudeatzeko 21 milioi baliatuko ditu.
Hirugarren ildoa erakundeen arteko elkarlana izango da, gizarte zerbitzuen legea garatzeko.
Bide Azpiegituren Sailak 77,7 milioi izango ditu, aurten baino 7,5 milioi gehiago. Aurreko urteetan bezala, errepideen kontserbazioak eta artapenak hartuko dute aurrekontuaren zati handi bat: 56 milioi. Joan den legealdiarekin alderatuta, ia %5 igo da bideen artapenerako ohiko aurrekontua. 56 milioi horietatik 11 programa berezi batera bideratuko dituztela jakinarazi du Aintzane Oiarbide diputatuak. Datorren urtean abiatuko dute, artapen bereziei zuzenduta eta prebentzioan arreta jarriz.
Etzegarateko ordainlekua martxan jartzeko 10 milioi izango ditu diputazioak, baita "N-1 errepideko trafikoa berrordenatu eta errepide hori erabilita Gipuzkoa igarotzen duten kamioiek paga dezaten".
Gainera, Gipuzkoako Biribilgunea deiturikoa osatu nahi du. Horretarako, ia hiru milioi daude jasota GI-632ko Bergara-Antzuola zatirako proiektu berria idatzi eta obrei hasiera emateko. Horrekin batera, Azkoitia-Urretxu eta Deba-Mutriku errepideak hobetzeko proiektuak ere biltzen ditu aurrekontu proiektuak.
Gehien haziko den sailetako bat izango da Ekonomia Sustapena, Landa Ingurunea eta Lurralde Orekarena: 47 milioi euro izan ditu aurten, eta 70 milioi izango ditu 2016an. Kopuru horretatik gehiena aldundiaren apustu nagusienetako batera bideratuko dute, Ekonomia Suspertzeko Planera. Lau urterako plana da, eta urtero 50 milioi euro jasoko dituzte aurrekontuetan. Helburua: ekonomia bultzatzea, eta ongizate estatua eta lurraldearen gizarte kohesioa bermatzea. Datorren urterako, honela egin du banaketa: 27 milioi industriak eramango ditu, 10 milioi turismoak eta kulturak, 8 gizarteratzeak, eta 5 lehen sektoreak.
Mugikortasuneko eta Lurralde Antolaketako Departamentuak 58,6 milioi euro izango ditu 2016an, ia 10 milioi gehiago. Marisol Garmendia diputatuak sailaren lehentasunen artean aipatu ditu Lurraldebus eta Pasaia.
Lurraldebusi dagokionez, zerbitzua kudeatzeko 31,5 milioi euro izango ditu. Zerbitzua "hobetzea eta modernizatzea" da erronka, eta arreta berezia jarri nahi du erabiltzaileengan. Hori horrela, Lurraldebus Gunea sortuko du Donostian, herritarrei informazioa emateko. Milioi bat finkatu du horretarako.
Pasaialdea "erabat" biziberritzea da departamentuaren beste lan ildoetako bat. "Biziberritzea ez bakarrik hirigintzari dagokionez, baita ekonomiari, gizarteari eta kulturari dagokienez ere". 7,8 milioi jaso dituzte aurrekontu proiektuan; horietatik lau milioi Jaurlaritzarekin egindako akordioaren baitakoak dira, eta gainerako 3,8 milioiak aurretik hitzartu eta orain "berrabiatu" egingo diren ataletarako izango dira.
Donostia aldeko metroaren proiektua garatzeko 400.000 euro aurreikusi ditu aldundiak, proiektuaren lehen zatirako. Obren kostu osoa eta pagatu beharrekoaren zenbatekoa zehazten denean handituko da kopurua —obrak urte amaieran lizitatzea espero da—.
Kultura, Turismo, Gazteria eta Kirol Sailak ia 55 milioi izango ditu, aurten baino %15,9 gehiago. Gobernuak "protagonismo handiagoa" eman nahi dio kulturari, "gizartea eraldatzeko tresna bihurtu". Donostiaren Europako Kultur Hiriburutzari 4,9 milioiko ekarpena egingo dio, 3 milioi Tabakaleraren eraikinerako eta 1,6 milioi hango jardueretarako. Gipuzkoako ohiko kultur ekitaldietarako diru sailei eutsiko die; Zinemaldiari, esaterako, milioi bateko ekarpena egingo dio, iaz baino 115.000 euro gehiago. Proiektu "estrategiko" handiak kudeatzeko, Parte Hartze eta Berrikuntza Unitatea sortuko du —12 milioi euro—.
Turismo Sailera 1,6 milioi euro bideratuko dituzte. Kirol esparruan Kirolgiri bultzada eman nahi dio aldundiak, eta gazteen kirola eta kirol egokitua sustatu. Lankidetzari dagokion aurrekontuak 3,8 milioi izango ditu (%0,30eko igoera).
2015eko kopuru antzekoetan mantentzen da Ogasuna eta Finantzak sailaren datorren urteko aurrekontua; 46 milioi euro izango ditu Jabier Larrañaga diputatuak zuzentzen duen departamentuak kudeaketarako. Ogasuna zergadunei hurbiltzeko eta haiei eskaintzen zaizkien laguntza eta arreta zerbitzuak hobetzeko 11 miloi euroko sail bat izango da.
Baina diru kopuru handiena zerga administrazioak eramango du: 20 milioi euro. Larrañagak nabarmendutakoaren arabera, zerga iruzurraren aurkako borrokarako baliabideak bere horretan mantenduko dituzte. Bestalde, "zerga eginbeharrak betetzearen inguruko mentalitate aldaketa" landu nahi du, eta hori ere sartuko da sail horretan.
39 milioi euro pasatxo izango ditu Gobernantza eta Gizartearekiko Komunikazioko departamentuak. Ia erdia, %45, Suteen Aurkako Babes eta Salbamendu Zerbitzura joango da; %14,72 aldundiaren zerbitzu orokorretara; %13,14 Funtzio Publikoak eramango du; %10,6 departamentuko zerbitzu orokorrek; %7,51 Modernizazio eta Zerbitzuen Hobekuntzako zuzendaritzara joango da; %5,23 Idazkaritza, Aholkularitza eta Defentsa Juridikora; %2,66 Herritarren Partaidetzak eramango du; eta %1,21 Kanpo Harremanetarako izango da.
Imanol Lasa diputazioko bozeramailearen arabera, "aldundiaren kudeaketa eraldatzeko euskarri nagusia" izango da departamentu hori.
Ingurumen eta Obra Hidraulikoen departamentuak ia 21,5 milioi euroko aurrekontua izango du 2016an, eta horien artean GHK Gipuzkoako Hondakinen Kudeaketari zuzendutako 6,2 milioi euroko sail bat ageri da, errauste planta eraikitzeko izango dena. "Aurreikusten diren azpiegiturak egiteko" jartzen du atal horretan, eta 2019ra bitarteko "kredituak" aurreikusten ditu, orotara 84,4 milioi euroko inbertsio batera iritsi arte. Kopuru hori foru aldundiak GHKn duen pisuaren araberakoa da, eta obra osoaren herena finantzatuko luke. Aurtengo 6,2 milioiei, 26 milioi pasatxo gehitu behar zaizkie 2017ko aurrekontuan; beste 40 milioi 2018koan; eta, azkenik, 12 milioi euro gehiago 2019an.
Diputatu Nagusiaren Kabinetea osatzen duten bost zuzendaritzetatik, Hizkuntza Berdintasunerakoak izango du aurrekontu handiena hurrengo urtean: 6,1 milioi euro —sailaren aurrekontu osoaren %35,6—. Mikel Irizar zuzendariak azaldutakoaren arabera, euskararen biziberritze prozesuan "apalaldia" sumatzen da, eta horra zuzendu nahi du bere jarduna. "Berrikuntza premia nabaria da, diskurtsoetan bezala ekintzetan".
Kabineteko gainerako zuzendaritzen artean honela banatuko da dirua: Estrategia Kudeaketarako zuzendaritzak —berria da— 2,6 milioi euro izango ditu; Emakume eta Gizonen Berdintasunerako zuzendaritzak ia 1,9 milioi; Bizikidetza eta Giza Eskubideen zuzendaritzak 1,5 milioi eta Komunikazio zuzendaritzak 12,4 milioi.
Negua dator, hotza; migranteek Mediterraneoaren barnako ihesaldian jasan beharko duten oztopo bat gehiago. Lesbosera iritsi nahi dute askok; bederatzi kilometroko tartea egin ohi dute, Turkiatik irten eta Egeo itsasoan, baina ez da beti egingarria iza...
Zumarragako Udalak eta Gurutze Gorriak omenaldia egin diote Enrique Samaniegori (Donostia, 1934), hamasei urtez Gipuzkoako lehendakari izandakoari. Bertaratutakoen hitzak, oroigarri trukeak, argazkiak, txaloak eta zorion agurrak amaitutakoan, tarte ba...
Babarruna da Tolosaren bereizgarrietako bat, zalantzarik gabe, eta horregatik ospatzen dute urre beltz esaten zaion produktu horri eskainitako festa ere. Asteburu osoan izango dira babarrunari lotutako ekitaldiak, baina aipagarrienak hauek dira: Tolosako Babarrunaren Ekoizleen Lehiaketa eta Lehiaketa Gastronomikoa.
Tolosako Babarrunaren Elkartean lanpeturik dabiltza festa aurreko egunetan; izan ere, Xabier Goikoetxea teknikariak azaldu bezala, eurentzat "erakusleiho garrantzitsua" da: "Ia urte guztiko lana erakusgarri jartzen da".
Elkartea 1994an sortu zen, eta urte berean ekin zioten festa ospatzeari, nahiz eta ordurako Tolosako Gure Kaiola elkartekoek babarrun jatea eta sukaldarien arteko lehiaketa bat egiten zuten. Igandetan izaten zen lehiaketa, eta larunbatean nekazarien arteko lehiaketa bat gehitzea otu zitzaien, eta hurrengo egunean irabazlearen babarruna izatea prestatuko zena.
Orduan, elkartea 33 ekoizlerekin hasi zen lanean, eta guztien artean ez ziren hiru hektarea ereiten. Goikoetxearen esanetan, Tolosako babarruna "oso atzenduta" zegoen orduan; autokontsumorako zen. Aldiz, orain produktu "estimatua" dela uste du Goikoetxeak, eta era berean, "oso errotua" dagoela; azken finean, tolosarrak eta euskaldunak "identifikatzen" dituen produktu bat.
Euskal Herrira eta mundura zabaltzen lan handia egin du elkarteak. Aurten, 20.000 kilo babarrun zabaltzea espero dute; hau da, aurten, kantitate aldetik ez dute uste ona izango denik: "Etxe batzuetan produkzio ona jaso da, baina beste etxe batzuetan, oso gutxi". Kalitateari dagokionez, ordea, "azken lau urteetako babarrunik onena" dela uste du Goikoetxeak. Atzerapena eta kantitatean izandako gorabehera eguraldiak eragin duela uste du, abuztuan "eguraldi arraroak" egin baitzituen.
Guztira, hogei ekoizlek erein dituzte babarrunak aurten 40 hektareatan, Gipuzkoako lurrak guztiak. Elkartea sortu zenean Tolosaldeko ekoizleak biltzen bazituen ere, hori "berehala apurtu zen", lurra eta eguraldia bera baitzen; Eusko Labelek ere zehazten du produktuak "EAEko eremu berdean" ekoitzia izan behar duela.
Tolosako Babarrunaren Elkarteko lehendakaria, hain zuzen ere, zumaiarra da: Joxe Mari Aramendi. Ekoizleen saria irabazi zuenean, txisteren bat ere entzun behar izan zuen horregatik: "Tolosakoak zer hasi behar dugu? Antxoak egiten, ala?".
Karguan berria da Aramendi. Aurretik, Mari Karmen Iradi izan da lehendakari, 18 urtean. Kargu horietara "ohitu gabe" dagoela dio Aramendik, baina zalan- tzarik gabe aurtengo Tolosako babarrunaren asteburu fes- ta "berezia" izango da berarentzat.
Aramendi Tolosako Babarrunaren Ekoizleen Lehiaketako irabazle izan zen 2013an, eta uste du ekoizle batentzat polita dela sari hori irabaztea. Babarruna saltzeko orduan izena izatea ona dela dio, eta, gainera, sariak berak ere poztasuna ematen duela.
Aramendiri babarruna egiteko dituen trukoei buruz galdetuta, sekreturik ez duela dio, baina bere familian lurra "analizatu" egiten omen dute, eta babarruna ondo zaindu. Lurrari ematen dio garrantzia Aramendik, egokia behar baitu babarruna ereiteko. Bere lurrak Zumaiako Artadi auzoan daude, eta han ereiten du "hektarea bat eta erdi edo bi eskas". Ekainaren erdialdean landatzen dute —giro ona bada, behintzat—, semearen eta bien artean.
Eusko Jaurlaritzak hirugarrengoz atera du informazio publikora Donostia aldea-Bidasoa Beheko LPP Lurralde Plan Partziala. 2003an atera zuten lehendabizikoz, 2010ean bigarrengoz, eta, hirugarrenean, pentsatzekoa da Ingurumen eta Lurralde Antolaketa Sailak planari behin betiko onarpena eman nahi diola. 2010eko LPPari hainbat orrazketa eginda aurkeztu dute plan berria, eta igandera bitarteko epea dago hari alegazioak aurkezteko.
LPPak egitean, Eusko Jaurlaritzak hamabost eremu funtzionaletan banatzen du autonomia erkidegoa, eta horietako bat da Donostiako Eremu Funtzionala, hamahiru herrik osatua: Andoain, Urnieta, Astigarraga, Hernani, Lasarte-Oria, Usurbil, Donostia, Pasaia, Lezo, Errenteria, Oiartzun, Irun eta Hondarribia.
LPPk 2030 arteko plana egiten du, eta Jaurlaritzak aurrera atera asmo dituen azpiegitura handiek markatzen dute haren edukia: AHTa, Lezo-Gaintxurizketako plataforma logistiko intermodala, Donostiako metroa, errauste planta eta espetxe berria.
Azpiegitura handiez gain, bestelako egitasmoak ere jasotzen ditu LPPk —besteak beste, bidegorriak egitea, uholde arriskua eragiten duten ibaietako egokitzapenak, hirietako esparru berdeen sorrera...—; baina, ohi bezala, LPPn jasotako azpiegitura handiek sortu dute gatazka eta kontrakotasuna, eta horiek izan ziren, halaber, 2010ean alegazio gehien jaso zuten puntuak ere.
Izan ere, duela bost urte LPPn jasotako hainbat egitasmoren kontra aurkeztutako alegazioek babes zabala izan zuten: adibidez, Irun eta Oiartzun arteko autobidearen bigarren ingurabideak lau alegazio izan zituen, 4.464 herritarren babesarekin aurkeztutakoak; Lezo-Gaintxurizketa korridoreko plataforma logistikoaren aurka 18 alegazio aurkeztu ziren, 8.436 herritarren babesarekin; eta Pasaiako kanpoko portuaren kontrako alegazioak 65 izan ziren, 8.475 herritarren babesarekin aurkeztuak.
2015eko LPPk bazter utzi ditu proiektu horietako bi. "Ez da kontuan hartuko Pasaiako portuaren kanpoaldeko dartsena eraikitzeko aukera hipotetikoa", dio LPPk Pasaiako portuan egitekoa zen proiektu erraldoiari buruz. Errepideen gaian, "Gipuzkoako Foru Aldundiaren adierazpenak kontuan harturik, bigarren ingurabidearen etorkizuneko luzapenaren hipotesia ezabatzea" erabaki du LPPk. "Eta ezabatu egingo dira, halaber, A-1 autobiaren Andoain eta Lasarte arteko bikoiztea, N-121 errepidearen Irun eta Endarlatsa artekoa, eta N-634 errepidearen Usurbilgo eta Aginagako saihesbideak". Hondarribiko aireportua handitzeko aukera ere "ezabatua" geldituko da 2030ra bitartean egin beharrekoetatik. Lezoko plataforma intermodalari, ordea, eutsi egin dio, eta baita horri begira egin beharreko errepide eta trenbide obrei ere. "Mantendu egingo da Lezo-Gaintxurizketako intermodala eraikitzeko proiektua".
LPPk orotara 3.200 milioi euroko gastua aurreikusten du —ez dira sartzen sustapen pribatuko etxebizitzak—, eta horietatik 2.000 milioi AHTa eta Donostiako metroa eraikitzeko izango lirateke.
Lurralde Plan Partzialak bete beharrekoak dira, eta udaletako edo foru aldundiko egitasmoek harekin talka egiten badute, LPPn jasotako egitasmoek dute lehentasuna, gainerako planak baliogabetuz. Hurrengo hamabost urteetarako lurralde antolaketa eta azpiegiturak zehaztuta geldituko dira, beraz, LPPren behin betiko onarpenarekin. Horietako batzuk dira ondoren azaldutakoak.
Lurralde planak aurreikusten duen azpiegitura garrantzitsuena da plataforma intermodala. Lezo-Gaintxurizketa korridorean eremu logistiko handia egingo da, Lezo eta Oiartzungo lurretan. "Egun libre dagoen 180 hektareako lur azalera batean Gipuzkoako plataforma logistiko eta intermodalen gune nagusia eraikitzea planteatzen da", dio planak.
LPPren arabera, AHTa, Renfe trenbide sarea eta Euskotren sarea elkartuko dira plataforma horretan, eta estuki lotuta dago AHTaren Astigarraga-Lezo zatiaren eraikuntzarekin. Bestalde, bertara errepidez iristeko egungo azpiegiturak zabaldu eta moldatzea aurreikusten du, hala nola Lezo-Errenteriako saihesbidea eta Altamirako tunela bikoiztea aurreikusten du LPPk, baita A-8 autobidetik Lezo-Gaintxurizketako plataforma logistikora zuzenean sartzeko lotune bat eraikitzea ere.
Errepide eta tren bidezko garraioari ez ezik, itsasoko garraioari begira ere egina dago plataforma intermodalaren proiektua; hain zuzen ere, Pasaiako kanpo portuaren aldeko Jaizkibia elkartearen proposamena izan zen lehendabizikoz horrelako gune bat eraikitzea. LPPk Lezoko plataformatik Pasaiako portura zuzenean joango den trenbidea eraikitzea aurreikusten du: "Eredu horrek aukera ematen du UIC zabalerako trenbide berri bat antolatzeko Lezoko plataformatik porturaino, egungo ADIF sarearen trazadurari jarraiki".
Azkenik, gaur egun Irungo geltokian egiten diren hainbat jarduera Lezon egitea aurreikusten du LPPk, "Irun erdialdea transformatzen laguntzeko elementu gisa".
Irungo erdialdean Trenbide Espazio Berria izeneko eremua eraikitzeko asmoa jasotzen du LPPk, eta bertara iristeko autobidetik errepide bidezko gaitasun handiko lotune bat eraikitzea. Halaber, Irungo Hegoaldeko Saihesbidea eraikitzea eta Irungo Bentak auzotik Behobiarainoko errepide zatian noranzko bakoitzean hiru erreietara zabaltzea aurreikusten du, "Irun erdialdeko etorkizuneko lotuneak edo erdilotuneak sortuko duen trafiko berriaren inpaktua murrizteko".
Trenbide Espazio Berriarekin, Irun erdialdeko hiri ingurunearen birmoldaketa planteatzen du LPPk. Hala, egun Irunen dauden trenbide instalazioen eremuan honako hauen kokapena aurreikusten du: ADIF edo Renfe geltoki berria —aldirikoak, ibilbide luzekoak eta AHTa elkartuko dituena—, ETS edo Euskotreneko geltoki berriak —Donostiako metroaren egitasmoarekin lotuta—, autobus geltoki berria, Irungo geltokiaren eta aireportuaren arteko zuzeneko loturak eta gune komertzialak.
Zubietan aurreikusten diren hainbat egitasmoren baieztatzea dakar lurralde planak. Izan ere, bertan kokatzen ditu bai Gipuzkoako Foru Aldundiak egin asmo duen errauste planta —"Gipuzkoako hondakinak kudeatzeko zentroa" izena erabiltzen du—, bai kartzela berria eta baita Añarbeko sistema amaierako ur biltegi berria ere.
"Zubietako goialdeak, espazio erabilgarritasun handikoa izaki eta hirigintza okupaziorik eta landa jarduerarik gabe egonik, jarduera ekonomikoentzako lurzoru berriez gain, ezarpen berriko ekipamendu periferiko handiak hartzeko aukera eskaintzen du, hala nola Gipuzkoako hondakin solidoak tratatzeko instalazioa eta Gipuzkoako espetxe berria bertan ezartzeko", dio lurralde planak.
Hala, LPPk Arzabaletako eremua planteatzen du "etorkizuneko Gipuzkoako Hondakin Kudeaketa Zentroa" eraikitzeko toki "ideal eta eskuragarri" gisa. Espetxe berriari buruz, "interes orokorreko eta kokapen estrategikoko ekipamendu" gisa definitzen du, eta toki berean kokatzen du.
"Proiektu horiek sortzen dituzten faktore sinergikoak baliatuta", halaber, Zubietan "jarduera ekonomiko eta logistikoetarako poligono handi bat" eraikitzea aurreikusten du planak: "Eskualdeko izaerako eta sustapen publikoko poligono hori, 70 hektareakoa, zuzenean konektatuko da bide sare nagusiarekin". Ildo horretan, Oria (N-1) eta Txikierdi (N-634) artean errepide berria eraikitzea aurreikusten du LPPk.
Donostia, Astigarraga eta Hernani artean hedatzen den Urumea bailararen eremua "Donostia Erdialde eta Urumeako Hiri Talde" gisa definitzen du LPPk; eta bertan "etengabeko hirigune" bat eraiki eta "bere baitan guztizko hiri zati bat" bilakatzeko apustua egiten du. "Donostiako hiriaren hedapena izango da datozen urteetan emango den funtsezko eraldaketa urbanistiko bat, Amaratik Hernaniraino, Urumea bailaran barrena". Eremu horretan udalez gaindiko planifikazioa ezarri du LPPk, non lurralde planak udalek izan dezaketen edozein proiektu eta egitasmo baldintzatuko duen.
Azpiegitura handiez gain, LPPk Donostia aldean eta Bidasoa Behean eraikiko diren etxebizitzen aurreikuspena egiten du. Guztira, 2030. urtea bitartean 24.000 etxebizitza berri eraikitzeko plangintza jasotzen du. Tartean daude Auditz-Akular (3.000 etxebizitza) eta Antondegiko (3.000 etxebizitza) operazioak, Donostian; 10.600 etxebizitza berri Irunen eta 3.100 etxe Hondarribian; eta 1.000 etxebizitza gehiago Zubietan. Bestalde, "bigarren etxebizitzaren eskaera espezifikoari dagokionez gerta daitekeen gorakadari erantzuteko, Donostiako erdialdean eta Hondarribian hazkunde erresidentzialaren aurreikuspenak areagotzea" eskatzen du.
Azpiegitura handien atalean, "azken urteetan ekonomiak izandako geldialdiari" egozten dio planak Pasaiako kanpoko portuaren eta Oiartzundik Irunerako autobide berriaren eraikuntza LPPtik kanpo utzi izana. Atzeraldiak, ordea, ez die beste hainbat azpiegitura lani eragingo. Aurretik aipatutakoez gain, Donostiako metroa, Andoainen Sorabilla eta Bazkardo arteko N-1aren ibilbide berria, Oiartzun bailaran errepide sarbide berri bat egitea edota A-8 autobidearen ohiko ibilbidean korapilo edo lotune berriak egitea Aritzetan, Loiolako Erriberan, Intxaurrondon, Auditz-Akularren eta Pontika-Loidin.
Emakumeentzat seguruagoa den hiri bat eta emakumeei esker herritar guztientzat seguruagoa dena. Leku arriskutsuak identifikatzeko egin diren proiektu gehienetan ateratako ondorioa da, eta, hori aurrekari gisa hartuta, horri ekin diote Oiartzualdean.
Toki batek argitasun nahikorik ez duenean, inguruan zer dagoen ongi ikusten ez denean, entzunak izateko zailtasuna dagoenean, urbanizazio eskasa dagoenean... kasu horiek dira kontuan hartzen diren irizpideak leku arazotsuez hitz egitean. Oiartzunen, Errenterian, Lezon eta Pasaian irizpide horiek betetzen dituzten guneak ote dauden aztertuko dute.
Lezoko Udalak bultzatuta, Emakunde eta Oarsoaldea Garapen Agentziaren laguntzarekin eta Errenteria, Pasaia eta Oiartzungo udalen kolaborazioarekin, Oiartzualdeko leku arazotsuen diagnostiko parte hartzailea egingo dute. Itsasne Loroño Fondo Formacion-eko berdintasun teknikariaren esanetan, azken urteetan eskualdeko elkarteek, emakume taldeek eta talde feministek horren inguruko hausnarketa baten beharra dagoela aldarrikatu dute; "eskualdeko emakumeak herri batetik bestera mugitzen dira, gainera".
Leku horiek emakumeen kontrako sexu erasoak errazten dituztela nabarmendu du berdintasun teknikariak: "Nahiz eta objektiboki ez izan toki arriskutsua generoak eragindako ikasketak direla eta, nolabaiteko arriskua sentitzen da". Hala, bi gauza lortu nahi dira: eraso sexistak errazten dituzten tokiei konponbidea eman eta erasoak saihestea, eta segurtasun sentsazioa zabaltzea.
Hori guztia bideratzeko, herri bakoitzean emakumeentzako arriskutsuak diren edo arrisku sentsazioa eta deserosotasuna sor dezaketen guneak identifikatzea izango da lehenengo eginbeharra. "Horrekin batera, beste hainbat alor ere landu nahi ditugu. Badakigu historikoki esparru publikoa emakumeentzako leku arrotza edo debekatua izan dela, eta prozesu honekin horren inguruan hausnarketa egitea bilatzen dugu; hau da, esparru publikoarekin emakumeek duten harremana nolakoa den momentu honetan. Gainera, emakumeen partaidetza aktiboa ere bultzatu nahi dugu", adierazi du Loroñok.
Lantaldeetan parte hartzerik ez baina ekarpena egin nahi duenarentzat, tresna birtuala jarri dute martxan. Herritarrek euren iritzia eta proposamenak bidal ditzakete posta elektronikoaren bidez (komunikazioa@oarsoaldea.net).
