A. Zaldua

Iñaki Mendigurenek (Ezkio, 1954) hamaika lan euskaratu du. Tartean, Harry Potterren bilduma. 2013an Euskadi saria irabazi zuen, Sarah Turtle emaztearekin batera, Tom Sawyer-en abenturak eleberri klasikoaren itzulpenagatik. Bilbon ezagutu zuten elkar, eta Arrasaten bizi izan ziren, baina Ezkioko etxe eder batean bizi dira aspalditik.

Nolakoa zen zure haurtzaroko Ezkio-Itsaso? Asko aldatu al da ordutik?

Ezkio eta Itsaso bi herri ziren oraindik ni jaio nintzenean. Garai hartan baserrietan jende gehiago bizi zen, ia ez zegoen kanpotarrik, herritar gehienak baserritik bizi ziren, ez zegoen industriarik eta herritar gehienak heziketa apalekoak ziren. Bi eskola eta bi eliza genituen, eta horien eta tabernen ondoan egiten zen gizarte bizitza. Gero, eskolak kendu zituzten, eta duela bi urtera arte ez da eskolarik egon. Eta elizak asko galdu du bere eragina. Bestalde, orduan oso ibilgailu gutxi zegoen, eta nekez joaten ginen inguruko herrietara.

Nola ikusten duzu herria?

Une interesgarrian. Ezkio eta Itsaso banantzean, krisialdia abagune ere izan daiteke: eremu bilduagoan jarri ahal izango dugu arreta, eta birplanteatu zer-nolako herria nahi dugun eta egin dezakegun. Gainera, eskola txikia ere itxaropena pizten duen faktore berri garrantzitsua da, haurren aitzakian guraso gazte mordoxka elkartzen delako. Jendeari ilusioa sortzen asmatu behar dugu, inplikazioa eta konpromisoa lortzeko.

Zer du ona Ezkio-Itsasok?

Landa herrien lasaitasuna eta giza harreman hurbilekoak. Gainera, hiriak eta hirietako zerbitzuak gertu ditugu. Legazpitik Ordiziaraino kultura eskaintza interesgarria dugu. Bizitzeko leku ona da!

Zer du aldatu beharrekoa?

Bertakoen herri kontzientzia piztu behar dugu. Aurreko hamarkadetan eskolarik egon ez denez, jendeak burua eta bihotza hemendik kanpo izan dituela iruditzen zait. Bestalde, kanpotik etorri direnak integratu behar ditugu, eta herritarren arteko harremanak zaindu —herri txikiotan giroa asko txartu dezakete-eta—. Masa kritiko txikia dugula jabetzea ere garrantzitsua da, lankidetzak bilatzeko inguruko herriekin. Eta elizarekiko harremanak birplanteatu behar ditugu, alferrikako tentsiorik sor ez dadin.

Nola bizi izan duzu Itsasokoen banantzeko nahia?

Hasieran, tristuraz eta atsekabez, arazoa planteatu zen moduagatik, inolako beharrik gabe giza harremanak hautsi eta zapuztu zirelako. Eta, orain, dibortzioa adostuta, errespetuz. Agian, positiboa izango da bi herrientzat. Hori geroak esango du. Dena den, gogor lan egin beharko dugu denok. Zeren eta lehengo arazoak izaten jarraituko dugu.

Ezkio-Itsason biziko ez bazina, non biziko zinateke gustura?

Edonon. Ez naiz oso txokozalea. Leku gehienetan bizi liteke ondo, baldin eta norbere buruarekin bakean baldin badago eta ingurukoekin bakea bilatzen badu. Bi baldintza-edo jarriko nituzke: gizarte tolerantea eta muturreko klimarik gabea izatea.

E. Goenaga Lizaso

Hiru urtez mehatxu eta irain homofoboak sufritu ostean, Pablo Campo Irungo Eskina Mosku tabernako jabeak gehiago ez isiltzea erabaki du. "Hau guztia muturreraino iritsi da", idatzi zuen tabernaren Facebookeko horman, urriaren 10ean. Ordutik, elkartasun, babes eta animo mezuak etengabeak izan dira —980 aldiz partekatu dute haren idatzia, eta 130 mezu baino gehiago jaso ditu, animoak emanez—, eta hedabideetan oihartzun zabala izan du salaketak. Urriaren 15ean, berriz, sare sozialen bidez zabaldutako deialdi bati erantzunez, 200 lagun inguru elkartu ziren Irungo Urdanibia plazan (Mosku), eraso homofoboak salatu eta tabernariari eta haren lankideei babesa adierazteko.

Bizitakoaren eta sentitutakoaren salaketa sare sozialetan egitea erabaki du Campok, hiru urteotan Eskina tabernako langileak bakarrik sentitu direlako, ez direlako babestuak sentitu. "Ni eta nire langileak iraindu egiten gaituzte, egunero: marikoi zikinak, bortxatu eta hil egingo zaituztegu zakila ahotik sartuta, putakumeak... Autoetatik eta furgonetetatik mehatxu egiten digute, lapurtu, eta edalontzietako edukia aurpegira botatzen digute, inoiz edalontzia ere bai. Lesio fisikoak eta moralak. Autoa hondatu didate, eta, ihes egin nahi dugunean, bidea oztopatzen digute. Hori guztia ahalbidetu egiten dute ertzainek eta Irungo Udalak, eta baita udaltzainek ere. Salaketak jarri ditugu gorroto, homofobia, eraso fisiko eta kalteengatik. Baina denak berdin jarraitzen du".

Hartu diren neurriekin kritiko agertu da Eskinako nagusia. Salaketak jarri ostean, hiru urtez Ertzaintzak eta Udaltzaingoak zehaztutako bideari jarraitu diotela azaldu du, baina horrek areagotu egin dituela bai babes gabezia eta bai erasoak. "Poliziaren protokoloa salatu nahi dugu, babesgabe sentitzen garelako eta erasotzaileen aurrean oso agerian uzten gaituelako", azaldu zuen Campok, salaketa egin ostean hedabideei eskainitako elkarrizketa ugarietako batean. "Legeak, horrelako kasuetarako ezartzen diren protokoloak oso prozesu luzeak dira, eta, bitartean, gu babesik gabe sentitzen gara".

Gainera, salaketak aurkeztu ondoren, erasotzaileen jokabidea are bortitzagoa izan dela nabarmendu du. "Egoera puntu batera iritsi da, non mehatxuak gorroto delitua direla esan duen Ertzaintzak, eta auziak bide penala hartu duen. Horrekin, erasoak larriagotu egin dira, gorroto handiagoa eragin du...". Langileei ez ezik, bezeroei ere oldartu zaizkiela azaldu du Campok. "Ez tabernara sartzeko esaten diete bezeroei, hiesa kutsatuko diegula".

"Inork ez luke horretara ohitu behar, baina ni ohituta nago irainak jasatera, eta pertsonalki ez dit min handirik egiten. Horrek sortzen duen giroak, ordea, bai, mintzen nau. Tabernaren bitartez auzoan lan soziokulturala egiten dugu, gure taberna irekia dago jende guztiarentzat, kolektibo guztientzat... aniztasuna gustatzen zaigu, sustatu egiten dugu, eta honek kalte eta min handia egiten digu", dio Campok.

Poliziaren bidea eta indarrean dauden protokoloak ez direla eraginkorrak sinistuta, halako erasoei erantzuteko beste modu bat behar dela uste du Eskinako nagusiak. "Benetan uste dugu Poliziaren jarduerak ez duela ezertarako balio; beste modu bateko lanketa behar du honek, sozialagoa, heziketarekin lotua".