gipuzkoa

Atlantikora, hiru oinen gainean
2016-09-162016-09-15Albisteak, gipuzkoa, Kultura

Atlantikora, hiru oinen gainean

Maite Alustiza

Errenteriako Atlantikaldia jaialdiak ardatz bat eta hiru oin dakartza: ardatza aniztasuna izango da, eta egitarauaren funtsa musikak, kultur jarduerek eta Tosta Herrixkak osatuko dute. Datorren ostegunetik hilaren 25era arte, ehun jarduera inguru prestatu dituzte herri osoan. Zerrenda luzea da: kontzertuak, erakusketak, dantza, gastronomia ardatz duten jarduerak, kirolarekin zerikusia dutenak, tailerrak, irteerak, azokak, ikastaroak, bideo forumak, kongresu bat...

Musika saioak Agirre lehendakariaren plazako karpa erraldoian egingo dituzte; bost dira, guztira. Laura Landa jaialdiko zuzendariak azaldu duenez, "jaialdiaren izpirituari jarraiki", hizkuntza, kultura eta jatorri ezberdinetako artistak elkarlanean ariko dira, bai nazioartekoak eta baita Euskal Herrikoak ere. Elkarrekin ariko dira, adibidez, Portugalgo Terrakota eta Euskal Herriko Bad Sound System. Reggae doinuak uztartuko dituzte hilaren 24an, larunbatarekin. Egun berean emango du kontzertua Chambao espainiarrak, Noemi Viana dantzari donostiarrarekin.

Atlantikaldiaren aurtengo bisitari berezia Tosta izango da. Donostia 2016ren enbaxada ibiltaria da, eta haren helburua tokian tokiko hizkuntzei balioa ematea da. Apiriletik, Atlantikoko hizkuntza komunitate gutxituetan barrena aritu da. Tosta Herrixkan askotariko jarduerak egingo dituzte; lau egunez, "Errenteriako auzo" bilakatuko da.

Honako hauek dira Atlantikaldiaren egitarauaren barruan aurki daitezkeen proposamenetako batzuk:

KEPA JUNKERA-CHET NUNETA
Irailaren 22an, ostegunean, 20:00etan

Jaialdiaren elkarlanetako bat da Kepa Junkerak eta Sorginek Chet Nuneta taldearekin aurkeztuko dutena. "Euskal Herriko trikitiak eta Frantziako ahots polifonikoak uztartuko dituzte". Propio Atlantikaldirako sortu dute ikuskizuna, eta saio bakarra egingo dute. Horretarako, astebetez batera jardun dute entseguetan.

Junkerak eta Sorginek 2014. urte bukaeran kaleratu zuten elkarrekin egindako lehen diskoa: Trikitixaren historia txiki bat. Lan horrek Junkeraren 35 urteko ibilbidea laburbiltzen du. Geroztik, kontzertu ugari eman ditu trikitilariak zazpiko neska kuadrillarekin. Aurten bigarren lana plazaratu dute: Maletak.

Chet Nuneta taldea, berriz, 2006an eratu zen, Frantzian, Les EnchantEtues hirukoteak Michael Fernandezekin eta Lilia Ruoccorekin bat egin zuenean. Kanta tradizionalak abesten dituzte, polifonia eta musika nahastuz. "Hiltzear dauden hizkuntza berriak asmatzen dituzte".

TOSTA BANDA
Irailaren 23an, ostiralean, 20:00etan

Hizkuntza gutxituak dituzten zazpi herrialdetako musikariek osatzen dute Tosta Banda: Galizia, Gales, Irlanda, Eskozia, Frisia, Kornualles eta Euskal Herria. Egitasmoa Atlantikaldiaren filosofiaren "adierazle garbia" da: herrialde guztiek dute Atlantikoa ezaugarri komun, eta elkarlanean jardun dute. Horren erakusle da Tosta Kanta. Mixel Ducauren gidaritzapean, zazpi herrialde horietako hizkuntzak bildu dituen abestia ondu dute.

Ostiraleko kontzertuan, bidelagun izango dute Sophie Stephenson dantzari eskoziarra. Orain dela hainbat hilabete egonaldi bat egin zuen Errenterian.

Egun berean, eta Tosta egitasmoaren barruan, Europako hizkuntza gutxituak elkarrizketan mahai ingurua antolatu dute, 17:00etan, Xenpelar Etxean. Tosta osatzen duten zazpi hizkuntza komunitateetako kideen arteko topaketa irekia izango da. Saioa euskarara itzuliko dute.

GORAN BREGOVIC
Irailaren 23an, ostiralean, 22:30ean

Balkanetako musikaren ordezkari nagusietako bat da Goran Bregovic. Sarajevon jaioa da, eta ospe handiko soinu bandak egiteagatik da ezaguna. Gehienbat, Emir Kusturica herrikidearen hiru pelikularen musika ontzeak eman zion nazioarteko oihartzuna: Dom za vesanje (1988), Arizona Dream (1993) eta Underground (1995).

Bregovicen konposizioek folklore tradizionala, rocka, Bulgariako musika eta beste zenbait estilo biltzen dituzte. Apirilean izan zen azkenekoz Euskal Herrian jotzen, Iruñean.

USAIN ETA ZAPOREEN BIDAIA
Irailaren 24an, larunbatean, 11:00etan

Euskal Herriko, Galiziako, Marokoko, Nigeriako, Kolonbiako, Pakistango eta Txinako elikagaiak eta bestelako produktuak egongo dira Atlantikaldiko azokan. Larunbatean irekiko dute, Foru plazan, 11:00etatik 14:30era eta 15:30etik 20:00etara. Tarte horretan, jarduera berezi bat egiteko aukera egongo da: bisita gidatua keinu hizkuntzan. Gipuzkoako Pertsona Gorren Elkarteak eta Asocide Euskadi elkarteak antolatu dute, 11:00etatik 13:00era. Beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea, jaialdiaren webgunean: www.atlantikaldia.errenteria.eus.

Azokaren bueltan, beste ekintza bat ere prestatu dute larunbaterako, 16:30etik 18:00etara: Azoka Gynkhana. Horretan, azokan dauden herrialdeekin lotutako probak egingo dituzte parte hartzaileek. Zazpi talde ariko dira jokatzen, eta taldea osatzeko gutxienez hiru lagun behar dira. Jarduera honetarako ere izena eman behar da.

ITSAS ONDAREA AZTERGAI
Irailaren 22tik 24ra

Itsas ondareari buruzko nazioarteko kongresu bat hartuko du Atlantikaldiak, hiru egunez: European Maritime Heritage. Europako Itsasontzi Tradizionalen Elkarteko ehundik gora kide elkartuko dira Niessen aretoan —Albaola elkarte horretako kide da—. Hitzaldiak, mahai inguruak, proiekzioak eta beste egongo dira. Besteak beste, Jon Maiak zuzendutako Apaizac obeto dokumentala emango dute. Kongresua profesionalentzat izango da, eta eztabaidagaien artean izango dituzte itsas ondarearen garapen iraunkorra, itsas ondare ez-materiala eta ondarearen erabilpena.

2016-09-162016-09-15gipuzkoa

Dantza Hirian. Herritik herrira ibilian, eta dantzan hiri barruan

M. Alustiza

Jaialdi ibiltari bat da, Baionatik Donostiara ibiliko dena. Tartean, Dantza Hirian jaialdiak geldialdia egingo du Lapurdi eta Gipuzkoako beste sei herritan. Egungo dantza arkitekturarekin lotzen du jaiak: hamabi konpainiak hamazazpi gune izango dituzte euren lanak erakusteko. Bihartik hilaren 25era arte, Euskal Herriko eta atzerriko hainbat talderen sorkuntzak ikusi ahal izango dira; doakoak dira denak.

Estreinaldien artean, Aterpean programako bi daude: Esku Harriak - Oteizaren (h)aria eta Ocho deportes vascos. Programa horretarako aukeratutako artistek egonaldiak egin dituzte Gipuzkoan eta Lapurdin, haien sorkuntzak garatzeko. Esku Harriak - Oteizaren (h)aria ikuskizuna dantza garaikidean eta zuzeneko musikan oinarritzen da. Eskultura, espazioaren trataera eta hitza lotzen dira, eta Jorge Oteiza eskultorearen "unibertso zabal eta partikularra" dakar gogora, hura berreraikiz eta irakurketa propio bat eginez.

Eibarko koreografo Helena Lizarik Ocho deportes vascos estreinatuko du. Euskal Herriko kiroletan aurkitu du inspirazioa. Besteak beste, lehia, abilezia, erronka eta indarra gorpuzten dira lanean.

Ibili programaren barruan, Euskal Herriko hiru sortzailek euren lanak aurkeztuko dituzte: Natxo Montero bilbotarrak Barbecho plazaratuko du; Aiert Beobideren Haatik konpainiako Iker Arruek, 70+1, eta Amaia Elizaran tolosarrak, Raw.

Euskal Herrikoez gain, atzerriko dantzariak ere izango dira jaialdian. Adibidez, Kataluniako Angels Margarit dantzari eta koreografoaren Mudances konpainia nabarmendu du antolakuntzak. 1970eko hamarkada bukaeran Bartzelonako Antzerki Institututik atera zen Margarit; dantzari modernoen lehen belaunaldikoa da. Capricis Site lana eskainiko du bere konpainiak. Niccolo Paganini biolin jotzailearen 24 Capricci sorkuntzatik abiatzen da ikuskizuna. Biolinaren soinua ez da, ordea, oinarria: Margaritek joko bezala hartzen ditu kapritxoak, eta dantzarien mugimenduek marrazten dute musika espazioan.

Ikasteko aukera

Emanaldiak ez ezik, ikastaroak ere izango dira Dantza Hirian programaren barruan. Hurrengo bi igandeetan, Julia Maria Koch eta Alma Libre Co koreografo gonbidatuek ikastaro bana emango dute Errenterian, Dantzagunean. Ikasle eta profesionalentzako saioak izango dira. 12:00etatik 13:30era dira biak, eta beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea —info@dantzahirian.com helbidean—. Hogei euro balio du ikastaro bakoitzak.

2016-09-162016-09-15gipuzkoa, Iritzia

Hirugarren larrialdi irteera

Danel Agirre

Duela lauzpabost urte okintza irakasten duten lanbide eskolei buruz informazioa biltzen hasi nintzen sarean. Kazetariok —ere— sarri samar igaro ohi ditugun bokazio krisialdi horietako baten erdian nengoen. Hamarkada luzea neraman egunkarietan lanean, ez nuen besterik ezagutzen. Eta, erredakzioetatik ihesten hasita, erabakia nuen ofizioko hiru larrialdi irteera ohikoenak ez nituela erabiliko. Irakasle izateko prestatzea zen bat, eta aspaldi frogatu nion neure buruari oso irakasle kaskarra naizela. Ke salmentan aritzen diren komunikazio agentzietan curriculuma botatzea izaten da bigarrena, baina katalogo, panfleto edo triptiko txatxu horietako bat diseinatu edo idatzi beharra imajinatzeak bakarrik hotzikarak eragiten zizkidan. Baina, batez ere, hirugarren larrialdi irteera da oso urrun mantendu nahi nuena: politikarekin zerikusirik duen jardun profesionalik ez nuke sekula izan nahi. Aurretik kazetari moduan egindakoak zerbait balio izan badu, nire izena alderdi batekin nahastearekin guztiz baliogabetuta geratuko litzatekeela sinetsita bizi izan naizelako.

Diputatu, alkate, zinegotzi edo hautagaien prentsa bulegoetako behargin izatera pasa diren lankide ohi andana dut. Elkarrekin ari ginenean, gehienek bere eguneroko jardunean ni baino bokazio gehiago azaltzen zutela iruditzen zitzaidan. Kasta batere gabeko kazetaria nintzen haien aldean, alferrontzia eta kemenik gabea. Eta, nire munduan, horrek bihurtzen zuen are ulergaitzago geroago hartzen zuten erabakia.

Ziur aski, kazetaritzatik politikara aldatze hori begirada zinikoegiarekin aztertu ohi nuen nik, berriemailea alderdi baten kamiseta janzteko prest badago, lehenago bere kroniketan estuegi ere ez zuela hartu izango ondorioztatzeko joera bainuen. Irakurketa baikorragoa egitea ere posible da ordea, lagun batek kontu honek barrenak jaten dizkidala aitortu nionean erantzun zidan moduan. Gizarteari eta erakundeei buruzko balio handiko informazio mordoa bildutako norbait ere izan daitekeelako erreportari hori, ariketa zintzo baten ondoren landu dituen sektoreetan ahal den modu zuzenenean eragin nahi duena. Lankideak izandakoei diedan estimuagatik, azalpen horrekin geratzen saiatuko naiz ni ere aurrerantzean.

Kapuscinskik idatzita utzi zuen zinikook ez dugula ofizio honetarako balio, pertsonak mugitzen dituzten indarrak benetan ulertzeko begirada puru bat ezinbestekoa dela. Kazetaritzatik politikara salto egite horretan printzipioz ezer txarrik ez dagoela pentsatzeko birprogramatu nahi dut neure burua, halakorik egiterik badago. Mundua maltzurkeria filtrorik gabe behatuz gero, edo laser batekin gaiztakeriaren miopia zatar hori ezabatuz gero, lanbidea aukeratu nuenean aurreikusten nuen eta sekula sentitu ez dudan garra ere topatuko nuke beharbada. Baina pasio hori eskuratu eta bokazio krisialdirik gehiago ez badut, Zarautzek okin bikain bat galduko du.

[Herriz herri] Elduain. Gustuko lekuan, aldaparik ez
2016-09-162016-09-15Albisteak, gipuzkoa, Gizartea

[Herriz herri] Elduain. Gustuko lekuan, aldaparik ez

Rebeka Calvo

Andra Mari jaiak pasatu berri dituzte Elduainen. Giro jatorra izan dute, urteroko moduan, eta normalean lasai-lasaia den herria trikiti doinuek eta gazte zein helduen hotsek hartu dute. Egunerokoan, lasaitasuna da nagusi. Hala diote bertakoek, hori omen da Elduainen berezitasuna. Besterik ere bada, halere. Hori dio barre txiki artean Jose Angel Urkizu alkateak, aldapan dagoela herria. "Aldapa da, bi aldeetara aldapa. Herria bilduta bezala gelditzen da, ez da sakabanatzen". Aldapan beharbada, baina gustura, elduaindarrek bertako giroa maite baitute; landa giroa, paraje ederrak, mendiz inguratuta egonda mendi buelta emateko aproposa... Besteak beste, Urdelar, Ipuliño, Mugaga, Gaztelu Mendi eta Larte mendiek inguratzen dute. Azken urteetan herria ez dela askorik aldatu dio alkateak: "Beharbada lehengo baserri giroa apaldu da, baina bestelakoan ez dugu aldaketa handirik izan".

25,2 kilometro koadroko azalera du Elduainek, eta 240 biztanle zituen 2014. urtean. Biztanleriak behera egin du azken urteetan, baina ez askorik —duela hogei urte 300 bat biztanle ziren—. Gazteek ez dute bertan geratzeko aukerarik izan urte batzuetan, eta eragina izan du horretan: "Belaunaldi hutsunea egon da, eta orain saiatzen ari gara betetzen". Hori dela eta, etxebizitzak egiteko asmoa du udalak. Erronka garrantzitsua da elduaindarrentzat, hori baita gazteak bertan geratzeko dagoen aukera bakarra. "Dauden etxeak berritzeko aukera ere hor dago. Helburua bera da; gazteek herrian geratzeko aukera izan dezatela".

Gazteen falta bezala, haurrena ere badago Elduainen. Hasi berri den ikasturtean haurtzaindegi zerbitzua mantentzea lortu dute, hiruzpalau ume baitaude haurtzaindegian. Zerbitzua abiarazteko gutxienez hiru haur behar dira, baina etorkizunean ez dakite zerbitzua mantentzerik izango duten.

Garai batean eskola ere bazegoen herrian. Alkatea bera bertan ikasitakoa da: "Orain berrogei bat urte bazegoen eskola herrian, baina adin guztietako haurrak elkarrekin aritzen ziren. Ni laugarren mailan jaitsi nintzen Tolosara. Gaur egun, Berrobi, Ibarra eta Tolosako eskoletan aritzen dira herriko haurrak". Aldapan behera joanda, hortaz. Izan ere, alkatearen hitzetan, aldapan behera egiteko joera dute elduaindarrek, Tolosarako joera. "Goraka, Berastegi aldera baino gehiago, beheraka jotzen dugu gehienbat".

Herri lasaia izan arren, ez dago geldirik. Udalean zerbitzuak eskaintzeko eta herritarren beharrak asetzeko aritzen dira lanean, eta, azken hilabeteetan, udaleko webgunea berritzeaz gain, artxiboa katalogatzen aritu dira. Etorkizunera begira, berriz, udaletxea bera berritu nahi dute; proiektua egiten ari dira, eta, horren arabera, diru laguntzak eskatuko dituzte. Udaletxe zaharra erre egin zen, eta berria zehazki zein urtetakoa den ez dakite. Horretarako egina duten artxiboa katalogatzea ezinbestekoa da; "artxiboa egin dute jada, baina dena katalogatu eta txukundu egin behar da". 1700. urteko agiriren bat azaldu da. Aurkitutako dokumentuen artean, gerraostekoak ere badaude; orduan zerga asko zeuden antza, agirietan irakur daitekeenez: "Txakurrak edukitzeagatik, arrautzak ez dakit zenbat dozena edukitzeagatik, bizikleta edukitzeagatik...". Hurrengo erronka, hortaz, udaletxea berritu, artxiboa kokatzeko lekua atondu eta dena digitalizatzea izango da.

Karobi eta errotak

Ondare historikoa berreskuratzeko hainbat lan ere egin dituzte, Burdina taldekoekin batera. Izan ere, zortzi urte dira jada Burdina taldea eta Elduaingo Udala elkarlanean hasi zirela, eta bost karobi eta errota bat berreskuratuak dituzte.

Orain, Errotazarren berreskuratze lanen azken fasean sartuko dira, eta, guztia garbitu eta hainbat elementu berregin ondoren, errota egonkortuko dute herritarren eskura uzteko. "Galduta daude elementu horietako asko, baino batzuk berreskuratuz balioa eman nahi diegu".

[Museora] Zumalakarregi. Bidaia XIX. mendera
2016-09-162016-10-21Albisteak, gipuzkoa, Kultura, Museora

[Museora] Zumalakarregi. Bidaia XIX. mendera

Eider Goenaga Lizaso

XIX. mendeko Euskal Herria ezagutu eta gozatzeko erreferentzi zentroa". Zumalakarregi museoaren webguneak horrela aurkezten du bere burua. Tomas Zumalakarregi jeneral karlista bizi izan zen etxean dago, Ormaiztegin, eta 1989an ireki zuten. "1980ko hamarkadaren erdian, Tomas Zumalakarregiren bilduma pertsonala erosteko aukera izan zuen Gipuzkoako Foru Aldundiak, eta haren etxea izandakoan [lehendik ere aldundiarena zen] museoa irekitzea erabaki zuten", azaldu du Mikel Alberdi (Irun, 1962) museoko dokumentazio zentroaren arduradunak.

[Museora] Oiasso. Irungo Erroma txikia
2016-09-092016-10-21gipuzkoa, Kultura, Museora

[Museora] Oiasso. Irungo Erroma txikia

Eider Goenaga Lizaso

Europan, Afrikan eta Asian hedatu zen erromatar inperioa. Euskal Herrian ere bai. "Euskal Herriko kostaldean, erromatar garaiko arkeologiarik ez zegoen, eta historiografian ere beti zabaldu izan da erromatarrak ez zirela hemendik igaro. Argi genuen Iruñean baietz, Pompeyopolis deitu zioten; Iruña-Veleian ere bai, Araban; baina hemen hutsune handi bat zegoen. Noski, arkeologian gauzak ez dira agertzen bilatzen dituzun arte", azaldu du Maria Jose Noainek, Irungo Oiasso museoko jardueren arduradunak.

2016-09-092016-09-08gipuzkoa

Ilaretan galdutakoa

E. Goenaga Lizaso
Astelehen gauetik astearte goizera, eta ostegun gauetik ostiralera. Orduan igarotzen da kamioi gehien Biriatutik. Nazioarteko garraioa da, Europa iparraldera joan-etorrian ibiltzen direnak. "Ilaren kronika egin behar baduzu, hobe aste...

Irailarekin barealdia heldu da
2016-09-092016-09-08Albisteak, Asteko Gaiak, gipuzkoa, Gizartea

Irailarekin barealdia heldu da

Eider Goenaga Lizaso

Uda luze joan zaie Gipuzkoa eta Lapurdi banatzen dituen Biriatuko ordainlekutik egunero pasatu behar izaten duten auto zein kamioi gidariei. Etxetik irtetean ezin jakin helmugara noiz iritsiko. Egun batean bai, hurrengoan ere bai, auto ilarak izan dira bertan. Motzagoak batzuetan eta oso luzeak zenbaitzuetan. Abuztuaren 18an hautsi zen udako marka, hemezortzi kilometroko ilarekin.

Irailarekin batera, oporren amaierarekin batera, A-8 autobideko zirkulazioa asko arindu da, eta ilarak ia desagertu dira. Gipuzkoako Foru Aldundia, ordea, beldur da edozein unetan berriro ere ilarak izan daitezkeelako, batez ere zirkulazio handiko egunetan. "Frantziako Gobernuak larrialdi egoera mantentzen duen bitartean, zenbait egunetan auto ilarak gerta daitezke. Ikusiko dugu udazkenean Frantziak neurri bereziekin jarraitzen duen, hori baita ilaren arrazoia", esan dio Hitza-ri Aintzane Oiarbide Bide Azpiegituretako diputatuak.

Esteban Murumendiaraz Hiru sindikatuko idazkari teknikoak ere beldur bera du. "Guk ez dugu aldaketa handirik espero udazkenerako. Turismoen joan-etorria jaitsi den neurrian, zertxobait arinduko da, baina kontrolak jartzen badituzte, arazoak jarraitu egingo du". Garraiolarien sindikatuko ordezkariak nabarmendu du, gainera, auto ilarak udan "ikusgarriagoak" izan diren arren eta jende gehiagori eragin dioten arren, arazoa lehenagotik datorrela, eta garraiolariek hilabeteak daramatzatela Biriatuko ordainlekuan ilaran "orduak galtzen".

Ordainlekuan muga

Azaroaren 14an, Parisko Bataclan aretoan zein hiriburuko hainbat kaletan izandako atentatuen biharamunean ezarri zuen François Hollande presidenteak larrialdi egoera. Mugak itxiko zituela iragarri zuen, eta ordutik polizien presentzia ia etengabea izan da Biriatuko ordainlekuan, Baionarako bidean. Ekain amaiera bitartean, ordainlekuak dituen hamar kabinetatik bi bakarrik irekitzen zituzten: bat turismoentzat eta bestea kamioientzat.

Garraiolariek hilabeteak zeramatzaten ilarak pairatzen, ekainaren 20an afera lehertu zenean. Frantzian Eurokopa jokatzen ari zirela eta, Jendarmeriak ia erabat itxi zuen kamioientzako ordainlekua, eta egun horretan hogei kilometroko kamioi ilarak sortu ziren. Gipuzkoako Foru Aldundiak egoera "eutsiezina" zela adierazi zuen, eta bai Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eta bai Bide Azpiegituretako diputatuak Frantziako agintariekin eta autobideko arduradunekin bilerak eskatu zituztela jakinarazi zuten. Kontaktuek izan zuten emaitzarik; ekain amaieran hasi baitziren Biriatuko ordainlekuan kabina gehiago irekitzen (bi turismoentzat eta hiru kamioientzat). Baina aldi berean hasi zen udako oporraldia, eta ibilgailuen joan-etorria handitzearekin, ezin ilarak murriztu.

"Frantziako agintariak jakitun dira hartu dituzten neurriek zer eragin duten alde honetan. Elkarlanerako borondatea badago. Horren adierazgarri da itzulera operaziorako bederatzi kabina zabalik izan zituztela, baina beti muga efektuarekin; hau da, ibilgailu guztiak, segundo batzuetan bada ere, geldiaraziz eta, ondorioz, auto ilarak sortuz", azaldu du Oiarbidek.

Murumendiarazek argitu du kamioi gehienek, T Bidea sistema dutenez, ordainlekuetan ez dutela gelditu behar izaten. "Baina Biriatun sistema hori desaktibatu egin dute, eta kamioia erabat gelditu behar izaten da. Gainera, hainbatetan, itxi ere egin dute kamioien bidea, inori pasatzen utzi gabe, edo oso tantaka pasatzen utziz". Garraiolariei ordainlekuan sortutako ilarek sekulako galera eragiten dietela nabarmendu du Hiruko ordezkariak. "Egunero joan-etorrian ibiltzen den garraiolariak batez beste 2-3 ordu gal ditzake ilaretan. Gainera, turismo bateko gidariak, bi ordu ilaran egon ondoren, nahi adina jarrai dezake aurrera, gogoa baldin badu. Guri, berriz, takografoak mugatu egiten digu denbora, eta ilaran gauden denbora hori galdutako denbora da. Nazioartekoa egiten duten garraiolariei mugako gorabeherek asteburua etxean igarotzea baldintza diezaiekete".

Hiruk ordainlekuko kabina guztiak irekitzeko eskaera egina du aspalditik, baina zail ikusten du Murumendiarazek hori baino gehiago egitea. "Oso nekeza da horren kontra ezer esatea. 'La sécurité, la sécurité' esaten dute, eta zer esango duzu zuk horren aurrean? Benetako arriskua dagoela esaten badute... Ez zait iruditzen Biriatun egiten dutenak Frantziak duen arazoa konpontzeko balioko duenik, baina guk ezin dugu horren kontra egin".

Kontrola egiteko moduarekin ere ez dago konforme Hiru sindikatua. "Ez dute egiten kontrol batean egin ohi dena; alegia, ez dute kamioi bat edo ibilgailu bat baztertu, eta hura miatzen duten bitartean gainerakoei pasatzen utzi. Ez, kamioiak ordainlekuan geldiarazi, ordainlekua ia erabat itxi, eta kito, miaketak apenas egiten dituzten. Oso noizean behin irekitzen dute kamioiren baten ate bat, eta gainetik begiratzen dute; baina, bitartean, sekulako ilara sortzen dute".

Hiru sindikatuko kidearen ustez, Biriatun egiten dutenak beste azalpen bat ere badu. "Segurtasuna aipatzen dute, baina badakigu Jonqueran ez dituztela horrelako mozketak egiten; eta ezta Frantziara Italiatik zein beste herrialdeetatik sartzeko bideetan ere. Gure susmoa da, autobidean hirugarren bidea irekitzeko obrak egiten ari direnez, ordainlekua erabiltzen dutela zirkulazioa arintzeko. Ez dute nahi kolapsatzerik, eta ordainlekuak itxiz lortzen dute zirkulazio lasaiago eta orekatuagoa, kamioiak tantaka pasatzen utzita". Muruamendiarazen ustez, A-63 autobideko lanek iraun bitartean jarraituko du arazoak.

Oiarbidek Gipuzkoako Foru Aldundia gaiaren gainean dagoela eta Frantziako agintariekin kontaktuan daudela azaldu du. "Beti gaude harremanetan, eta guztiok gara bestearen errealitatearen jakitun. Gure helburua atentatuen aurreko egoera berreskuratzea litzateke, mugarik gabeko egoera, baina hori Frantziako Gobernuaren esku dago".

“Denon artean egingo dugu”
2016-09-092016-09-08Albisteak, gipuzkoa, Politika

“Denon artean egingo dugu”

Maite Alustiza

Diada munduari azaltzen erreportajea zekarren asteleheneko El Punt Avui egunkariak. Vilaweb atariak ingelesezko bertsioan tartea egin dio Aste Katalanari, eta #catalanWeek traolak zabaldu du egitasmoa sare sozialetan. ANC Biltzar Nazional Katalanak mundu osora hedatu nahi du independentziari buruzko eztabaida, eta indar berezia jarri du irailaren 11ren bueltan. "Aste Katalana sortu da mundu mailan, ikusten delako prozesua internazionalizatu egin behar dela. Eta kasu egiten ari zaizkio: Kataluniako prentsan kanpoko ekintzen berri ematen ari da, ANCtik bertatik ere zabaltzen ari gara...". Begotxu Olaizola Euskal Herriko ANCko ordezkaria da. Atzerriko beste batzorde ugarik bezala, Euskal Herrikoak ere bat egin du Aste Katalanarekin, eta ekitaldi sorta prestatu dute. Bihar, Donostian, bertsolariek eta glosadoreek saioa eskainiko dute eguerdian, eta ekitaldi bukaeran mezua irakurriko du ANCk.

Errealitate ezberdinak izan arren, sinergiak sortzea garrantzitsua da Olaizolarentzat: "Ezin dugu pentsatu han egiten dena hemen kopiatu behar denik, ez, baina sinergiak egon behar dira. Bakoitzak bere bide orria egin behar du, baina Euskal Herria eta Katalunia, biok gara estaturik gabeko herriak, biok daukagu nahi bat estatua edukitzeko, eta estatu hori sortu nahi dugu herritarren borondatean oinarrituta. Momentu honetan hori da modu bakarra gure kultura, gure herria, herri justu eta dezente bat sortzeko".

"Talde txikia" da Euskal Herriko ANC. Duela ia hiru urtetik ari dira lanean, eta "presentzia handiagoa" eduki nahiko luke. 8-10 laguneko "nukleo gogorra" biltzen dira, eskubide osoko 60 bat bazkide, eta unean-unean laguntzaile gehiago. "Saiatzen gara urtean zehar hitzaldi pare bat antolatzen, eta Sant Jordi eguna eta Diada eguna ere egiten ditugu".

Katalunia barruan, lurraldeko biltzarrak ditu ANCk, eta atzerrikoak handik kanpo. Olaizolak azaldu duenez, Euskal Herrikoa izan zen Espainiako Estatuan sortu zen atzerriko lehenengo biltzarra. "Atzetik sortu ziren Madrilen eta Galizian, eta Kanarietan antolatu nahian dabiltza". Mundu osoan badira 60 inguru, baina "aktibo" 30 bat daude. "Ingalaterran oso aktiboak dira, baita Irlandan ere; eta Txilen, Argentinan, Mexikon, Frantzian, Suitzan, Herbehereetan, Italian, Polonian...". Australiakoa atzerrian dauden entitate katalanen elkartean sartuta dago —hura da atzerriko ANCko biltzarren bozeramailea—, eta AEBetan ere asko daude —17 hiritan bat egin dute Aste Katalaneko ekitaldiekin—.

Diada Katalunian

Igandeko Diadak bost kokaleku izango ditu Katalunian: Bartzelona, Salt, Berga, Lleida eta Tarragona. 200.000 lagun pasatxok eman dute izena, iaz baino 60.000 gutxiagok —joan den ostiralean 203.808 atxikimendu zituen—. Olaizola kezkatuta azaldu da jende gutxiagok eman duelako izena, baina sare sozialetan-eta mugitzen ari dira, eta itxaropentsu da aurreko egunetako bat egiteekin: "Badago joera azken momentuan izena emateko. Espero dugu azken egunetan mugitzea, eta beste urteetan bezain erraldoia izatea". Dioenez, deszentralizaziora jota "apustu handia" egin du ANCk, zerbait ezberdina egiteko: "Kataluniako hainbat lekutan egiteko aukera planteatu zen pentsatuz errazagoa zela jendea mobilizatzeko; erraztasunak eman nahi ziren Bartzelonaraino mugitu beharrean gertuago joateko aukera izateko. Polita izango da".

Horrela egitea erabaki aurretik, apiril edo maiatz inguruan, bestelako aukera bat izan zuten mahai gainean: Bruselan "zerbait erraldoia" egitea. "Pentsatu zen orain egongo ginela ia-ia Errepublikaren atarian, eta hori zen asmoa. Baina atentatua egon zen, eta gero Katalunian egondako tirabirekin, ikusi zen berriro egin behar zela indarra Katalunian, bat egin egin eta jendea han bildu".

Gure Esku Dago-rekin

Besteak beste, Gure Esku Dago-rekin elkarlanean ari da Euskal Herriko ANC —atzo, adibidez, erabakitzeko eskubideari buruzko hitzaldia antolatu zuten Bilbon—. "Ikusten dugu antzekoa dela, eta nahiko aktiboa. Gu gusturago sentitzen gara Gure Esku Dago-rekin zerbait planteatzen, alderdi politiko batekin baino. Gizarte zibileko mugimendu bat gara, eta hemen ere jendea denetik dago: ideologia ezberdinekoak, batzuk afiliatuak, besteak ez... ANC denean beste guztia utzi behar dugu, eta ANC gara; ez gara ez Junts Pel Si, ez CUP, ez beste ezer... Gure Esku Dago-ren filosofia ere ildo horretatik doa".

Euskal Herriko prozesua "poliki baina aurrera" doala ikusten du: "Kontsulta batzuk egin dira, eta badatoz gehiago. Ikusten da Euskal Herrian ere jendea hasi dela hitz egiten zein herri mota nahi dugun; garrantzitsua da guk erabakitzea hori". Hala ere, uste du "askoz gehiago" hitz egin beharko litzatekeela: "Ez gu bezala pentsatzen dutenekin bakarrik, baizik eta beste guztiekin. Hau denon artean egingo dugu, denok kontatzen dugu, baita oso ezberdin pentsatzen dutenek ere. Harekin hitz egin beharko dut, eta adostu zer egingo dugun".

Aurrean "bide luze bat" aurreikusten du, "gizartean dauden zauriak sendatzeko eta ondo josteko". Dena den, mugimendua gorpuzten doala nabari du: "Gero eta jende gehiagorengana iristen da mezu hori, etorkizuna guk erabaki behar dugula eta eskubidea dugula horretarako. Oso pentsaera ezberdineko jendea batzen ari da, gero eta gehiago ikusten dut taldeetan heterogeneotasun bat, eta hori da bilatu behar dena. Geratzen bagara gu bezala edo ia gu bezala pentsatzen dutenekin, ez goaz inora".