Leire Narbaiza

Izurria kudeatzen huts asko egin dituztela begitantzen zait, baina,
guztiaren gainetik, komunikazioan egin dute kale.

Juan Luis Zabala

Bai, ondo ekarria zegok. Baina gero eta argiago geratzen ari duk ez direla Euskadiko Ezkerrakoak izan nahi ez zuten iag uztia lortu dutenak.

Leire Narbaiza
Argi daukat, ostera, bizi dugunak aldatuko bagaitu ere, ez duela gizartearen oinarria kanbiatuko, epe laburrean, behintzat. Pertsonak aldatu beharko genukeelako.

Juan Luis Zabala Euskararen kontu honekin iruzur egin didatela sentitzen diat —esan zidan. —Zer ba? —Pako Aristiren artikulu bat irakurri diat Berria-n… —Euskararen bigarren heriotza? —Bai. Eta gogoratu nauk, batxilergoa amaitu eta gero, unibertsitatean filologia ikastea erabaki eta zalantza izan nuela zer hautatu: euskal filologia ala filologia hispanikoa. Eta ba al dakik zergatik aukeratu nuen...

Leire Narbaiza

Ziurgabetasuna da orainaldi berriko marka eta ezaugarria. Azken boladan pertsona askok sentitu izan dute hanka azpiko zorua, lurra, desegin eta deuseztatu egin zaiela, eta heldulekuak ere desagertze prozesuan dabiltzala. Euren buruari non eutsi jakin ezinda, egonezina orokortu da. Goian zerua, eta azpian lurra esamolde zaharrak ere ez du ganoraz funtzionatzen mundu nahasi honetan, ezustekoak eta aldaketak etengabeak dira eta: zeruan buru gainean dugu oraindik; lurrak Iruñerrikoa dirudi, dar-dar egiten duelako, eta, hortaz, ikara eragiten.

Juan Luis Zabala

Esadan —bota nion bat-batean, ezustean harrapatuz—, hi burges ala langile sentitzen haiz?

Leire Narbaiza

Mugalaria naiz, ez Ruper Ordorikarekin jotzen dudalako (nahi bai!), baizik eta jaio eta bizi naizelako Gipuzkoako mugako herri batean. Gainera, ia egunero muga zentzubako hori zeharkatzen dut, ia beti beste aldean egokitzen zaidalako lan egitea.

Batzuendako, ia bizkai-txarra naiz, beste batzuendako guipuchi-a, eta beste batzuek uste dute —nire antzeko egoera bizi dutenek— Errepublika Independenteko kidea naizela (nahi bai!).

Nahikoa gipuzkoar ez izatea ere leporatu zait, nahiz eta Bizkaian irabazitakoaren gaineko zergak Gipuzkoan ordaindu (ederra tontakeria!). Euskaraz ere ez dugu gipuzkera deitutakoa egiten, bizkaiera baizik. Koldo Zuazo hizkuntzalari herrikideak sartaldeko sortaldeko euskara izendatu du gurea. Gipuzkoar nahikotasun mailarik ez dugu ematen, beraz.

Juan Luis Zabala

Ez didak sinistuko! —esan zidan, tabernako terrazan garagardo banaren aurrean eseri ginenean—. Ba al dakik zein agurtu dudan oraintxe?

—Aztarrenik ere ez.

—Preso bat! Ziegako leihoan zegoan, barroteen atzean, pelikuletan bezala, eta begira geratu natzaiok, ezin izan diat beste inora begiratu. Eta nola berak ere ni ikusi nauela konturatu naizen, besoa altxatu diat agur moduan, eta berak gauza bera egin dik.

Leire Narbaiza

Sasoi bitxiak bizi ditugu, ez bakarrik pandemia batek inguratu, bizitzaren arlo guztiak bete, eta solasaldi oro zipriztintzen dituelako. Martxo aurretik ere garai abozinatuak (eszentrikoak, bitxiak) ziren gureak "se ixen be ondo sorue da au mundu au bixi gariena", Kiromantzidxe poeman Sarrionandiak dioen moduan.

Zoroa da bizi garen mundu hau; ez da oraingo gauza, ostera, aspalditik dator kontua. Begi bistan —ipurdi bistan ez esatearren— dakusagu orain, baina arrazoia da sare sozialek nabarmendu egin dutela giza espeziaren jatorrizko lerdokeria. Ez du esan nahi denbora hauetan jende tentelagoa denik, ez. Garai hauetan sarriago irakurtzen dizkiegu jakintsukeriak koinatuei, besterik ez.

Hala, egunotan jakin dut orojakile ahohandi horietako baten eskutik, idazteko darabildan hizkuntza hau asmatua dela, ez dela antzestrala (antzinakoa), ezta benetako euskara ere. Engendro (munstrokeria) hutsa dela, Sabino Aranak diseinatu eta sortua. Gainera,—O, sorpresa!— asmakeria honek ez du hitzik Twitter esateko. Hori gutxi balitz, berba teknikoak eskuratzeko ere maileguetara jotzen du; beraz, beste mintzaira batzuetatik lapurtzen ditu hitzak, hain da pobrea euskara batua!

Bai, lagunok, halakoak takean-potean leitzen dira txioetan, gaiaz ezer gutxi dakitenen eskutik (edo atzamarretik?). Euskara batua zer den ere ez dakiten sasijakintsu horiek pare bat ideia —oker— solte lotu, Sabino tartean sartu, eta voilà, zirberespaziora jaurti! Erraz-erraza! Filologoak nonahi!

Sasiletradu horiek batzuetan ezjakintasunetik dihardute. Besteetan —gehienetan— maltzurkeriatik dabiltza, jakin dakitelako euskara batua sortzeak daukan garrantzia gure hizkuntzarendako. Kontzienteki edo inkontzienteki botako dituzte iritziak, baina guztiaren azpian badago arrazoi handi bat: batuak gaitu egiten duela euskara gaur eguneko mundurako, homologatu hizkuntza modernoak deitutakoekin, etorkizunerako erreminta erabilgarri bilakatu jakintza arlo guztietarako.

Batua gure hizkuntza komunitateko ezinbesteko zutoina bihurtu da. Etxe zaharretan igogailua eraikitzea bezalakoa: eraikin barrutik zutabe bat altxatuta, etxea indartzeko eta irmotzeko balio duela, euskarri argia delako. Ahaztu barik, solairuen arteko komunikazioa errazten duela, baita kalera irtetea ahalbidetu ere. Hori da batua. Eta astakeria horiek idazten dituztenek batuaren garrantzia sumatzen dute, hizkuntza kontuetan tutik ere jakin ez arren. Euren adierazpenak irakurrita, argi lagatzen digute euskarafobia dutela, ustezko kosmopolitak (kosmopaletoak) direla, edota Espainia bat, handi eta librearen zaleak.

Horrelakoekin zer egin da galdera. Barruan daramagun borrokazaleak diosku erantzun behar diegula, edo barregarri utzi denen aurrean. Senak, ordea, iradokitzen digu ez ikusiarena egiteko, erraza ez den arren odolberoa izanez gero. Zer egin beharko genuke horrelakoekin, jakinda ez dutela iritzia aldatuko? Baina, era berean, horrelako laidoak isilik jasan beharko genituzke? Ez dira odoluzkiak, lagunok. Estrategia komuna beharko genukeela uste dut zentzuzko eran, beti ere gure onerako, irainak gehitu egingo direlako, zalantza izpirik barik.

Harrigarria da bizi duguna, estrainioa. Zeren, izan ere, ondo zoroa da mundu hau bizi garena.