Kasualitatez hasi zen Eider Bergaretxe (Oiartzun, 1988) Pasaiako Albaola itsas faktoriako bisitetako gida lanean: "Museo gisa zabaldu behar zutenean, gidak behar zituztela esan zidan lagun batek; iazko ekainean aurkeztu nintzen, eta hartu ninduten". Artearen Historia ikasi zuen, Gasteizen, eta beste museo batzuetan ere aritu izan da lanean: gida lanetan, haurrekin eskulan tailerrak egiten... Baina ez zuen inoiz itsasoarekin lotutako ezertan lan egin: "Berria izan da niretzat, eta aukera paregabea gaiarekin lotutako gauzak ikasteko".

Museoa ireki, eta harrera gunean egon behar izaten du, joaten direnei arreta eskaintzeko eta Albaolan zer ikusiko duten azaltzeko. Lau hizkuntza baliatzen dituzte egunerokoan. Bisita luzeak euskaraz eta gaztelaniaz egiten dituzte, baina ingelesez egitea ere egokitu zaio noizbait; bisita laburretan, berriz, ingelesa eta frantsesa praktikatzeko aukera izaten du.

Bisitak hiru espaziotatik igarotzen dira: erakusketa gela, tailerra edo itsas antzokia —arotzak lanean aritzen diren gunea eta ekintza kulturaletarako baliatzen dena—, eta estalpea. Azken horretan, San Juan baleontziaren erreplika egiten ari dira: "Oso garrantzitsua da ontzia egiteko prozesua bera, berriz baleontzia egiten ikastea nahi dugulako; beraz, eguneroko prozesuak esanahi handia du. Polita da, magikoa. Noski, barkua egina egotea eta horrekin nabigatzea ere nahi dugu, bidaia egin dezan Kanadara". Bergaretxeri oso polita iruditzen zaio arotzek egurra nola lantzen duten ikustea: "Pasio bat da eurentzat lan horretan aritzea. Euren jakintza transmititzen digute". Bertako arotzez gain, ikasle batzuk praktikak egitera joaten dira, inguruko ikastetxeetatik eta atzerriko arotzeria eskoletatik: "Tailerreko lanetan laguntzen dute, eta barruko beste ontzi batzuk egiteko prozesuan parte hartzen dute. Ideia, izatez, Albaolan bertan arotzeria eskola bat egotea da, jendeak egurrezko barkuak egiten ikas dezan".

Albaolan itsasoan bustitzea eta iraganera bidaiatzea posible dela iruditzen zaio Bergaretxeri: "Erakusketek, giroak, usainak egurraren eta itsasoaren mundura eramaten zaituzte; gainera, itsasoaren ondoan gaude, eta ezinezkoa da giro horrekin ez bustitzea". Dioenez, bisitariek ez dute espero barruan ikusiko duten guztiarekin topo egiterik: "Erakusketa txikiren bat-edo dagoela pentsatuta etortzen dira, baina, bisita amaieran, barkua nola egiten ari diren ikustera joandakoan, erabat harritzen dira". Hori izaten da bisitariak berriz itzultzeko arrazoietako bat: "Baleontzia egiteko lanak lotura sortzen dio jendeari, eta batzuek gogoa izaten dute nola handitzen ari den ikusteko".

Haurrentzako tailerrak ere antolatzen dituzte, eta, erakusketa gelan dagoena haiei bideratzeko, Txo pertsonaiaz baliatzen dira: "Koadernotxo batzuk ematen dizkiegu, erakusketak iraun bitartean bete behar dituztenak. Ondoren, baleen, txalupen eta itsas munduarekin lotutako beste hainbat konturen eskulanak egiteko aukera izaten dute tailerretan".

Berari ere ikasteko balio izan dio Albaolan gida lanean aritzeak, ontzigintzaren mundua oso arrotza baitzitzaion: "Aurrekoen ondarea deskubritzea bezala izan da; ezagutzen ez nuen jakintza batekin egin dut topo. Gainera, bisitetara etortzen diren batzuek ezagutzen dute mundutxo hau, egurra landu izan dutelako edo; eta asko ikasten dugu haiek kontatutako gauza bitxietatik". Izan ere, arbasoen bizimoduaz, lan egiteko moduaz informazio esanguratsua ematen dute Albaolan: "Askorik ezagutzen ez dugun historia bat da; arrotza zaigu, eta ikasi beharko genuke".

Euskal Herria baserri munduarekin edo landa eremuarekin lotu ohi dela dio Bergaretxek, baina itsasoarekin ere oso lotuta egon da: "Ontzigintzan aritzea, edo ontzietarako egurra izateko haritzak landatzea, ontzi horiek sagardoz betetzeko lana egitea... Istorio asko daude barku horien atzean; eta euskal gizartearen zati batek, modu batera edo bestera, lan egin du horretarako".

Okupazioaren inguruko informazio gunea eta topagunea da Donostia aldeko Okupazio Bulegoa. Kaxilda liburu dendan du egoitza, Donostiako Arroka kalean. Gipuzkoako okupazio esperientzien sarea osatzea da haren helburuetako bat. Horrez gain, okupazioaren ...

Gipuzkoan epilepsia duten pertsonak

Epilepsiaren Nazioarteko Egunaren harira —igandean izan zen—, Gipuzkoako Epilepsia Elkarteak erakundeei eskatu die gaixotasuna ikertzeko baliabideak jar ditzatela, gaixoen eta haien familien bizi-baldintzak hobe daitezen. Gipuzkoan 7.200 bat lagunek dute epilepsia.

Uda amaitzerako jarduera berriro martxan egotea espero dute Zestoako TS Fundicionesen. Aste honetan jakinarazi du Pedro Malagon epaileak Shandong Iraeta Wind Power Flanges Manufacturesen esku utziko duela planta, hau da, Gonvarriren esku. 2014ko azaroan konkurtsoan sartu zen enpresa, eta 150 langilek postua galdu zuten. Planaren arabera, 121 lanpostu berreskuratuko dituzte. LABek eta ELAk begi onez hartu dute lantegia Gonvarriren esku geratu izana —irudian, LABen bilera langileekin—.

Zaila. Bera Bera eskubaloi taldeak hitz horrekin definitu du lehen kolpean aurtengo denboraldia. Eta polita, gelditu zaien sentsazioa.

Kirolean zein pertsonalki izan dituzte zailtasunak zein momentu gogoangarriak. Espainiako Liga hirugarren urtez jarraian irabazi dute, horrek dakarren sekulako lanaren zamarekin, baina, era berean, ereindako fruituez gozatzeko sentsazio gozoarekin. Entrenatzailea aldatu aurretik momentu zailak izan dituzte, eta aldaketa horrek berak zer ekarriko zuen, tentsio hori ere egon da. Taldekide baten heriotzak ere denboraldia belztu du.

Guztiaren gainetik, ordea, hamar borobil bat eman dio denboraldiari Tati Garmendia Bera Berako kirol zuzendariak: "Oso konplikatua eta zaila da hiru urtez jarraian liga irabaztea. Gainera, liga oso estu egoten da; lau talde daude goian, eta ez da hain erraza garaipenak eskuratzea, are gehiago denboraldi honetan izan ditugun zailtasunak kontuan hartuta. Nahiz eta Erreginaren Kopa ez irabazi, hamar bat ematen diot denboraldiari".

Lortutakoa lortzeko sekretu gutxi: lana gogotik egitea. "Talde honetako jendeak kalitate handia du, eta, horrez gain, oso-oso lehiakorrak dira. Kalitatea, lana eta lehiakortasuna elkartzen badira, hori oso positiboa da, eta lorpenak etortzen dira".

Jokalariek ere bat egin dute kirol zuzendariaren iritziarekin. Zailtasunei aurre egiten jakin dutela nabarmendu dute Esther Arrojeriak, Nagore Arizagak eta Uxue Ezkurdiak. "Ondo egokitu gara, eta lan asko egin dugu", adierazi du Ezkurdiak. "Bai, konplikatua izan da, baina, oso lotuta gaudenez, aurrera atera gara, eta bukaera polita eman diogu", gehitu du Arrojeriak.

Ondorio nagusi bat atera du Garmendiak denboralditik: denboraldi berean gauza askori aurre egin behar izaten dietela eta ikusi dutela taldeak zailtasunei aurre egin diezaiekeela. Entrenatzailea aldatzea gakoetako bat izan da. Aitor Etxaburu izan dute entrenatzaile denboraldi hasieran, baina taldea ongi ez zegoela jakinarazi zioten jokalariek kirol teknikariari, eta zirt edo zart egin beharra zegoen: "Apustu arriskutsua izan da, nire postua galtzear egongo litzateke gauzak gaizki ateraz gero. Lider zihoan talde bateko entrenatzaile bat ordezkatu genuen, eta hori arriskutsua zen. Baina taldea ez zegoen ongi, eta horrela jakinarazi zidaten. Askotan zeure buruari ez diozu garrantzirik eman behar eta guztiaren gainetik taldea jarri behar duzu". Montse Putse kataluniarra aritu da entrenatzaile lanetan.

Babeslearen esperoan

Zailtasun ekonomikoen gainean ere hitz egin du Garmendiak: "Zor bat dugu, eta pixkanaka tapatzen ari gara; helburua hemendik hiruzpalau urtera zorrik ez edukitzea da. Egia da ez dagoela arazo ekonomiko larri bat, baina beti gehiago nahi duzu, eta bide horretatik taldekideen egoera hobetu". Taldekideen kontratuak hobetzea, esaterako: "Kirolari bati kontratua hobetu nahi diozu errendimendu ona duelako, baina ezinezkoa da aurrekontu bati lotuta zaudelako".

Orain urte batzuk denak profesionalak ziren taldean, eta duela lau urte eta bi urte murrizketa "oso handiak" egon ziren —200.000 euroko murrizketa aurrekontuan—. Hori horrela, talde guztia profesionala izatea "ezinezkoa" da, eta gaur egun semiprofesionala da. "Hori bai, talde osoak Gizarte Segurantzan kotizatzen du. Gurea talde bakarra da, edo bakarrenetakoa, Gizarte Segurantzan kotizatzen duena, taldekide guztiak esan nahi dut. Kirolari ordu asko eskaintzen dizkiozu, eta zure lan moduan azaltzea oso garrantzitsua iruditzen zait". Jendearen konpromisoa ere bide beretik doala adierazi du, "profesionala". Emakumeek ere kirol bat edukitzeko eta horretara dedikatzeko "eskubidea" dutela iritzi dio.

Zailtasun handiena finantzaketa pribatua aurkitzea da. Erakundeek babesten dute, baina argi du diruak finantzaketa pribatutik etorri behar duela: "Ezin gara soilik publikotik bizi". Aurten bi babesle atera zaizkie, baina babesle indartsu baten esperoan daude. "Hori da behar duguna". Iritsiko dela ziur dago: "Bera Berara batzea proiektu indartsu eta sendotu bati batzea da. Balio garrantzitsu batzuk ordezkatzen ditugu, garaipenez aparte. Nik uste garaipenek ez dutela beti egon behar babesle bati lotuak, eta hala izan ohi da askotan, gainera".

Emakumeen eskubaloiak publizitatean eta gizartean erakargarritasuna baduela iruditzen zaio kirol zuzendariari, eta komunikabideetan toki gehiago duela ere bai. "Telebistan, hala ere, oraindik pauso bat dago emateko. Jendeak eskubidea du eskubaloi femeninoa telebistan ikusteko".

Aitorpen horretan Espainiako Eskubaloi Selekzioak lortutako garaipenek zerikusia dute Garmendiaren irudikoz. Harmailetan ikusle gehiago daudela nabaritu dute Bera Berako kideek, "eta hori pozgarria da benetan". Eskubaloian emakume eta gizonen desberdintasunez hitz egitean, Garmendiak uste du gaur egun ezin dela horretaz hitz egin, "krisiak gizonen eskubaloia ere jo duelako".

Desberdintasunak zeuden garaian, beraz, ekonomikoak ziren batik bat. Bere jokalari garaiak gogoratu ditu horri erreferentzia eginez: "Garai batean desberdintasunak handiak ziren. Selekzioan ere emakumeek lan bera egiteagatik gutxiago kobratzen zuten. Nire garaian, kopuru bera kobratzen zuten neska onenak eta aulkian jokatu gabe egoten zen mutilak".

Zehaztapenak ere egin ditu: "Egia da garai hartan neskek ez zituztela gizonek adina garaipen lortzen, baina lortzen hasi zirenean ere ez zen inon islatuta azaldu. Aitzakia bezala garaipenak erabiltzen ziren lehen". Hala ere, alderaketak egitea ez zaio gustatzen, "agian gizonek gehiago sortzen dutelako", baina argi du bakoitzak berea aldarrikatu behar duela, eta desberdintasunak baldin badaude gutxitu egin behar direla.

Kirola, lana eta ikasketak

Esther Arrojeria eta Uxue Ezkurdia ikasleak dira goi mailako kirolariak izateaz gain. Arrojeria Erizaintza ikasten ari da, eta Ezkurdia, Enpresaritza. Euren denbora hobeto antolatzea dute erronka, bi gauza uztartu ahal izateko. Biek ala biek goizez dituzte klaseak, eta, entrenamenduak arratsaldez direnez, nahiko ongi moldatzen dira. Gainera, goi mailako kirolariak izanik, unibertsitatean erraztasunak ematen dizkietela adierazi dute: azterketen datak aldatzeko, klaseak galduz gero irakasleen laguntza dute... Kirola eta ikasketak uztargarriak direla diote.

Zaila dena eskubaloitik soilik bizitzea da, eta horren adibide da Nagore Arizagaren erabakia: taldea utziko du. Erizain lanetan dabil, eta bere kasuan zailtasunak egon badaude: "Bi gauzak aldi berean egiten saiatu naiz, baina zaila da goi mailako kirol bat eginez bi gauzak uztartzea. Egunero entrenatzen gara, eta asteburuetan partidak ditugu. Denbora asko kentzen dizu". Ikasten zebilen bitartean, eskubaloian izaten zuten bi hilabeteko atsedenaldia aprobetxatzen zuen praktikak egiteko.

Asko pentsatutako erabakia izan da Arizagarentzat: "Hainbeste urte eskubaloian ibilita, nire egunerokoan zegoen". Aurrerantzean harmailetatik ikusiko ditu partidak: "Ea zenbateko inbidia pasatzen dudan!". Bere ibilbidea gogora ekarriz, hasierako garaiak "gogorrak" izan zirela gogoratu du. Ikastetxetik atera eta entrenatzera joaten zen. Lehenengo bi urteetan gazte mailan bere taldearekin entrenatu eta gero, egun batzuetan Bera Berara joaten zen, entrenamentu saio bikoitza egitera. Handik atera eta etxera joaten zen ikastera. Sentsazio ezin hobearekin bukatu du, ordea, bere goi mailako kirol ibilbidea: "Ezagutu ditudan pertsonak geratuko zaizkit gogoan. Hainbeste bidaia, ordu... lagun handiak egin ditut. Kiroletik harago, pertsona moduan asko ikasi dut".

Arizaga ez da taldea utziko duen bakarra; beste hiru ez dira hurrengo denboraldian Bera Beraren parte izango. Patri Elorza eta Maria Nuñez Frantziako Ligara doaz, eta Amaia Azanzari ez diote kontratua berritu. Garmendia kirol zuzendariak dioenez, normalak dira jokalarien joan-etorriak, baina baikorra da hurrengo denboraldiari begira: "Ez dut inongo zalantzarik talde lehiakor bat osatuko dugula".

Legealdia “motxilarik gabe” bukatuko dute Gipuzkoako udalek. Udaletxera iritsi zirenean, 2011. urte erdian, zorpetze handia jaso zuten herentzian aurreko agintalditik. Lau urte geroago, zorra kontrolatuta edo ia kontrolpean dute gehienek. Azken bi urteetan, gainera, inbertsioak mugitzen eta gerakinak erabiltzen hasi dira. “2011n baino egoera askoz hobean daude, eta ez dago egoera larririk uneotan”. Itziar Miner...

Gipuzkoan dozenatik gora gunetan biltzen dira musulmanak errezorako: Eibarren, Elgoibarren, Arrasaten, Oñatin, Bergaran, Zumarragan, Villabonan, Tolosan, Errenterian, Irunen, Orion, Zumaian, Azkoitian... Meskita gisa dira ezagunak, baina batzuk kultur elkarte islamikoak dira.

Oriokoa 2007an inauguratu zuten. Aste barruan batik bat oriotarrak biltzen dira otoitzerako, baina musulmanek ostirala dute errezatzeko egun nagusia, eta orduan inguruko herrietatik etorritako musulmanak ere elkartzen dira Oriokoan: Aia, Zarautz, Getaria, Usurbil eta Lasartekoak. Horrez gain, astean hiru egunetan arabierako klaseak jasotzen dituzte haurrek.

"Herrietako bilgune edo meskita hauek musulmanon kulturako tokiak dira, eta gure seme-alabei arabiera irakasteko toki moduan ere erabiltzen ditugu. Euskaraz gainera arabiera jakitea ere garrantzitsua baita haurrentzat, gero aitona-amonekin komunikatzeko", dio Elaouni Elghailani Orioko meskitako kideak.

Orioko meskita sortu zutenean ere bizilagunekin arazoak izan zituztela dio Elghailanik, baina gaur egun elkarbizitza ona dute. "Askotan bizilagunek ez dakite zer egiten dugun meskitetan, eta ezezaguna duten horrek kezka sortzen die. Guk ere hasieran izan genuen arazotxoren bat. Baina, behin zabaldutakoan, bakean bizi gara. Hasieran, meskita barrutik ezagutu nahi zuenarentzako ate irekien egun bat ere egin genuen". Orioko kasuan ere, bizilagunek esaten zuten ez zela meskitarentzako toki egokiena: "Aparkaleku arazoa zegoela jarri zuten aitzakia orduan ere".

Meskita baten funtzioa ez ezagutzeak sortzen ditu jendearengan zalantzak. Baina kultur aniztasuna herriarentzako aberatsa dela nabarmendu du oriotarrak: "Era guztietako jendea egoteak, kultur desberdinen elkarbizitzak herria aberasten du. Elkarrekin bizi eta elkar errespetatzea da herri bat aberats egiten dutena".

Zumaiakoa da Gipuzkoako berrienetakoa; iaz inauguratu zuten. Kultur Zentro Islamiarreko kideek diotenez, herrian bada musulmanen komunitate bat, eta erlijioa praktikatzeko toki bat edukitzeko sortu zuten. Errezorako elkartzen dira, eta, horrez gain, hitzaldiak eta haurrentzako arabierako klaseak ematen dituzte.

UDALEN ZOR BIZIA MILIOITAN2014ko abenduko datuen arabera, Gipuzkoako udalen zor bizia 378,5 milioi eurokoa da. 2006tik areagotzen joan zen zorra; maila gorenera 2010ean iritsi zen, 482 milioira. Geroztik nabarmen jaitsi da: 464 milioi eurokoa zen 2011...

Kanpainaren hondarrean hitz egin du Hitza-rekin Jose Antonio Santanok (Irun, 1965). Elkarrizketa aurretik herenegun egitekoa zuen hauteskunde agerraldiaren azken zertzeladak ikuskatu ditu, eta, solasaldiaren ondoren, kazetariekin eta beste alderdi pol...