Abian jartzen ari da, indartuta, Stop Desahucios Gipuzkoa. Joan den astean egin zuten elkartearen lehen aurkezpen publikoa, Donostiako Loiola kultur etxean, eta datozen asteetan gauza bera egingo dute herrialdeko beste hainbat tokitan. Mobilizazioeta...

DONOSTIA. Iazko azaroarekin alderatuta, aurtengo azaroan Gipuzkoara iritsitako turisten kopurua %10 jaitsi da, Eustatek jakinarazi dituen datuen arabera. Barrualdean, %15ekoa izan da jaitsiera; itsasaldean eta Donostian, berriz, %8koa. Urrian, %5ekoa ...

Sei hilabete igaro dira Martin Garitanok (Bergara, 1963) Gipuzkoako Foru Aldundiko aginte makila hartu zuenetik. "Zorpetuta" aurkitu zuen diputazioa, egoera "oso delikatuan". Hala ere, hilabeteotako balantzea "baikorra" dela uste du; besteak beste, bere gobernuak 2012ko aurrekontuak adostea eta erreforma fiskala aurrera ateratzea lortu duelako.

Hauteskunde kanpainan zinetela, esan zenuen ez zeniola inolako beldurrik ahaldun nagusi izateari. Gaur gauza bera esango zenuke?

Bai, gauza bera esango nuke. Ez diot beldurrik karguari, eta, gainera, esperientzia apur bat hartu dugu dagoeneko, eta ikusten dugu gauza garela talde moduan diputazioaren kargu egiteko.

Ahaldun nagusi izendatu zintuztenean, zer aurkitu zenuen? Geroztik zer aldatu da?

Hona iritsi ginenean, egoera ekonomikoa oso delikatua zen. Zorpetuta aurkitu genuen instituzioa, eta, lehenengo hilabete hauetan, aurrekontuei aurre egiteko orduan, doikuntza politika bat izan da gure politika: aurrekontu oso zehatzak egin ditugu, gehiago ez zorpetzeko.

Beraz, esango zenuke hilabete hauetan aurrerapauso batzuk emateko gai izan zaretela?

Bai, bai. Uste dut gai garrantzitsuenetan aurrerapausoak eman ditugula, eta hortxe daude frogak. Hor dago aldaketa fiskalaren alde alderdi sozialistarekin egindako hitzarmena; aurrekontuak adostu ditugu EAJrekin, eta errepideetako politikan hitzarmen bat ere sinatu dugu PPrekin. Beraz, uste dut esan daitekeela baikorra dela gure sei hilabeteetako lehenengo balantzea.

Aurrekontuak aipatu dituzu, Bilduk EAJrekin adostu dituenak. Ados jarri ahal izateko, Bilduk zer utzi behar izan du bidean?

Normala den moduan, beste alderdi batekin adosterakoan ezin duzu bete zure planteamendu osoa. EAJk gehienbat planteatu zigun diru sail bat ezartzea sustapen ekonomikorako. Eta, ahalegin batzuk eginez, beste leku batzuetatik kenduz, zortzi milioi jarriko ditugu horretarako. Eta bigarren gaia zen hondakinen kudeaketaren inguruko eztabaida sei hilabetez luzatzea eta sei hilabete hauetan elkarrekin hausnarketa bat egitea ea nola konpontzen dugun hondakinen kudeaketa. Ez da hitz egin, eta ez da adostu zein izango den formula. Azken finean, sei hilabeteko epea horretarako da: erabakitzeko zein behar duen izan eredua. Guk gure planteamendua badaukagu, ezaguna da, eta horrekin jarraitzeko asmoa daukagu.

Sei hilabeteko atzerapena edozein erabaki hartzeko orduan. Horrek zer esan nahi du praktikan? Sei hilabete horiek pasatuta, non erabakiko da errauste plantaren etorkizuna?

Hemen kontua ez da errauste plantaren etorkizuna eztabaidatzea. Hemen kontua da erabakitzea nola kudeatu nahi ditugun hondakinak. Gure ustez, lehenengo planteamendua izan behar du askoz ere gutxiago sortu behar dugula; gero, sortzen duguna nola kudeatu. Eta gero dago frakzioa deitzen den hondakina, eta horrekin zer egin behar dugun, nola kudeatu behar dugun; horretaz da hausnarketa. Hori izan daiteke errauste planta bat, edo ez. Edo inertizatu. Badira beste formula batzuk. Sei hilabete horiek erabiliko ditugu hausnarketa hori egiteko. Ez errauste planta bai ala ez, handia edo txikia: ez dut uste horretan zentratu behar dugunik eztabaida.

Baina iritsiko da hori erabaki beharko den momentua ere.

Bai. Sei hilabete barru momentu hori iritsiko da, eta, orduan, uste dugu beste alderdiak ere konbentzitzeko gai izango garela erraustea ez dela biderik egokiena.

Azken erabaki hori non hartuko da?

Eskumenak banatuta daude, eta, azkenean, errespetatu egin behar da instituzio bakoitzak zein eskumen dauzkan. Kontua ez da leku batetik eskuduntza atera eta beste norabait eramatea. Hori oso ongi erregistratua dago, eta norberak bere ardurak eta eskuduntzak dauzka.

Enpresei dagokienez, zortzi milioi euroren laguntzak hitzartu dituzue aurrekontu horietan. Zer-nolako laguntzak izango dira? Zeren arabera banatuak? Zein helbururekin?

Helburua da kalitatezko enplegua sortzea eta berrikuntza eta internazionalizazioa bultzatzea. Diru horrekin ez ditugu lagundu nahi gauzak gaizki egin dituztenak, baizik eta gauza berriak egitera doazenak, eta proiektu zehatzak eta egokiak aurkezten dituztenak.

Adegiko presidenteak adierazi berri du azken bi urteetako aurrekontuetan 100 milioi euroren laguntzak izan zituztela enpresaburuek...

Galdera, agian, beste bat izan beharko litzateke. Diru horrekin guztiarekin, zenbat lanpostu sortu dira? Zenbat enpresa atera dira zulotik? Guk uste dugu hori ez dela ongi kudeatu. Diru hori, ez dut esango alferrik —ez nuke horren hitz gogorra erabiliko—, baina guk uste dugu ez duela balio izan krisitik ateratzen laguntzeko.

Esan duzu diru hori bildu ahal izateko beste leku batzuetatik kendu behar izan duzuela. Zer esparrutan egin dituzue murrizketa horiek?

Printzipio bat bageneukan aurrekontuei aurre egin genienean, eta zen gizarte politika ez ukitzea. Hori ez dugu ukitu. Baina hori ez ukitzeko eta euskararen inguruko diru sailak ez ukitzeko, beste toki guztietatik atal txikiak hartu behar izan ditugu.

Diru sarrerak ere bermatu beharko dituzue. Zein aurreikuspen dituzue?

Aurreikuspenak ez dira oso baikorrak. Egia esan behar da. 2012a badirudi oso latza izango dela, eta guk diru iturri horiek bermatzeko zera egin dugu, zerga aldaketari heldu. Bada beste proposamen bat ere, Ekarpen Legea aldatzea, baina hori aurrerago etorriko da.

Bidegik 900 milioi euroko zorra du. Zor hori nola ordainduko du foru aldundiak?

Bi aukera dauzkagu, eta gu baten aldekoak gara. Bata da bidesarien politika; ez gaude ados horrekin. Uste dugu bineta soziala deitzen dena egokiagoa dela. Azkenean, erabiltzen duenak ordaindu dezala. Baina, hori esanda ere, gure politika oso argia da beste arlo batean. Hau da, ez dugu inbertsiorik egingo aurten errepide berriak egiten, mantentze lanak bermatuko ditugu, baina ez dugu uste diputazioaren politika errepideak egin eta egin aritzea izan behar duenik. Uste dugu diru gehiegi inbertitu dela horretan, nahiko azpiegitura onak ditugula Gipuzkoan, eta horretan ez dugula gehiago gastatu behar.

Erreforma fiskala adostu duzue PSE-EErekin. Desarmonizazioak izan ditzakeen eragin negatibo horiek beldurrik sortzen dizuete?

Batere ez. Desarmonizazioa deitzen den hori egon da aurreko legealdian ere Gipuzkoan, eta gainera, guk uste dugu inportantea dela guk gure proiektua aurrera ateratzea. Uste dugu erreforma fiskal hori erabat beharrezkoa zela. Uste dugu erabat justua eta progresista dela, eta beraz, desarmonizazioa ez dator guk hori egiten dugulako, beste batzuek egiten ez dutelako agian, ezta? Uste dut, gainera, azkenean, beste diputazioak ere horretara etorriko direla.

Krisi ekonomikoaren erdian, Gipuzkoako udalen hiru laurdenek zorpetuta amaituko du urtea. Egoera hori ikusita edo, Foru Funtsa 2013rako %1 igotzeko asmoa iragarri zenuen. Horrek lagunduko al du ezertan?

Lagunduko du, jaitsi beharrean igotzen badugu. Guk lagunduko dugu gure neurrian, eta gure neurria da, aurten igotzea ahal dugun pittin hori; gutxi da, badakigu, baina ez daukagu gehiago.

Azpiegiturei dagokienez, Rafaela Romero PSE-EEren Batzar Nagusietako bozeramaileak kezka adierazi berri du, lizitazioek nabarmen egin dutelako behera. Azpiegituren etsaitzat zauzkate.

Ez da egia. Guk politikara arrazionalizazioa eraman nahi dugu, eta esaten dutenean, Pasaiako kanpo kaia, adibidez... Ez gara azpiegituren etsaiak, baina azpiegitura horren kontra bagaude. Horrek ez du esan nahi gu azpiegituren etsaiak garenik, baizik eta, zentzurik ez daukaten azpiegituren kontrakoak gara.

Bilduren aroarekin batera, Gipuzkoa Aurrera ere bertan behera geratu da. Horren ordez antzeko egitasmorik buruan baduzue?

Beste egitasmo bat badaukagu, Gipuzkoa Sarean deituko duguna. Baina, esan behar da, guk Gipuzkoa Aurrera bertan behera utzi dugula, uste genuelako, lobby pribatu baten esku uzten zela Gipuzkoaren etorkizuneko eredua. Eta uste dugu, hor agente batzuk bazeudela eta egon behar direla, baina beste asko falta zirela ere. Eragile sozialak, sindikalak…

Anoetako estadioko pistaren gaia, pista kentzea alegia, tartean behin mahai gainera ateratzen da. Zer daukazue buruan?

Hori Jokin Aperribairi galdetu beharko zenioke! Badakit Realarentzako kezka bat dela, badakit hiru-bat proiektu ezberdin dauzkatela mahai gainean, badakit ere Realarentzat garrantzitsua dela pista horiek kentzea, baina ikusi beharko dute nola finantzatzen duten. Gaur egun gure lehentasunak beste batzuk dira.

Diputazioa zenbateraino laguntzeko prest legoke?

Ikusi beharko genuke zein den proiektua, horren kostua, zein izan daitekeen horren eragin ekonomikoa Gipuzkoan… Guzti hori aztertu beharko genuke oso ondo.

Realarekin segituz, Gipuzkoa, euskararekin bat leloa daramate elastikoetan.Realak jarraituko du lelo horrekin?

Gu sartu ginenean itun hori egina zegoen jada, eta egin duguna izan da erantzun aurretik hartutako erabaki horri. Uste dut, eta esan behar dut uste, zeren ni orduan ez nengoen, Reala oso momentu delikatua pasatzen ari zela, eta finantziazioa behar zuen. Nik uste dut kudeaketa ona egin dutela Realeko arduradun berriek, egiten ari direla, baina datorren urtean ikusi beharko dugu zeintzuk diren gure lehentasunak.

Markel Olano ahaldun nagusiak herritarren parte hartzea sustatuz amaitu zuen legealdia. Gobernu berrian ere parte hartzeaz mintzo zarete. Bide beretik zoazte horretan?

Markel Olano EAJko kidea da, eta ni ez naiz EAJkoa. Beraz, ikuspegi desberdinak dauzkagu, baita alor horretan ere. Nik ez dut kritikatuko EAJk egindakoa, baina guk gure bide propioa daukagu horretan ere. Parte-hartzearen aldeko oso apustu tinkoa egin dugu, zuzendaritza nagusi bat sortu dugu diputatu nagusiaren kabinetean parte-hartzearen ingurukoa, beraz, garrantzia ematen diogu horri. Aurtengo aurrekontua egiterakoan ez dugu aukerarik izan aurretik parte hartze prozesu zabal bat irekitzeko. Datorren aurrekontuei begira irekiko dugu parte hartze prozesu bat, gure aurrekontuak aurretik kontrastatuak izan daitezen. Horretan lanean ari gara jada.

@Elkarrizketa osoa Berria Telebistan ikusi nahi izanez gero, klik egin hemen: www.berria.info

HONDARRIBIA. Helitt hegazkin konpainia prezio txikiko hegaldiak eskaintzen hasiko da Hondarribiko aireportutik Bartzelonarakora, urtarrilaren 3tik aurrera. 57 eurotik gorako salneurria izango dute hegazkin txartelek, eta astearte eta ostegunetan irten...

Urola Kostako Urkome landa garapeneko elkarteko arduradunak "harrituta" daude eskualdeko baserriko ekoizleek Interneten duten denda birtualak izandako hasierarekin: "Ikaragarria da. Lehen hilabetean 200 erabiltzaile erregistratu dira, eta gaur egun astero 20 eskaera izaten ditugu batez beste. Honelako webguneak kudeatzen aritzen direnak ere harrituta daude", adierazi du Urkomeko kudeatzaile Yurre Peñagarikanok.

Azaroan jarri zuten abian www.urolakostaonline.com webgunea, eta haren barruan, denda birtuala: www.baserritik.com. Urkomek finantzatutako egitasmo bat izan da, baina eskualdeko ekoizleen proiektua da izatez: "Guk zerbitzu hau eskaintzeko asmoa genuen eskualdean, eta konturatu ginen ekoizle batzuk asmo berberak zituztela eta jada proiektua bazutela. Ez zuen zentzurik zerbitzu bera bi plataformatan egoteak, eta, horregatik, elkarlanean aritzea erabaki genuen". Emaitzarekin pozik daude Urkomen, baina argi dute egunez egun lan egin behar dela aurrera egiteko: "Webgunea dinamikoa da, eta beti garatzen eta berrikuntzei lekua egiten aritu behar dugu, kalitatezko zerbitzua bermatzeko", adierazi du Peñagarikanok.

Erabiltzaileek zerbitzua "gertukoa" sentitzen dutela uste dute Urkomekoek, eta herritar askori "begiak irekitako" sentipena dute: "Jende askok ez zekien hemen bertan horrenbeste produktu zegoenik eskura".

Barazki eta frutez gain, beste hainbat produktu dago salgai www.baserritik.com-en: haragia, kontserbako produktuak, arrautzak, ogia eta gozokiak, esaterako. Gipuzkoa osora eta "kanpora ere" egiten dute banaketa astean bitan, eskualdekoei lehentasuna emanez: 30 eurotik gorako erosketen bidalketak doakoak dira eskualdeko bezeroentzat.

DONOSTIA. Aldundiaren egoitzan Espainiako bandera "inposaturiko sinboloa" dela dioen plaka kentzeko agintzen duen epaiari erantzuteko eskatu diote Gipuzkoako Batzar Nagusiek Foru Aldundiari —Bildu, EAJ eta Aralarren botoekin—. Plaka kentzearekin batera beste bat jartzeko eskatu diote batzarkideek aldundiari.

Lurraldeko bizilagun asko eta askorentzat ezaguna da Donostiako Gipuzkoa plaza. Autobus geltokia batzuentzat, zisneen parkea besteentzat eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren jauregia dagoen plaza askorentzat. Eraikin horren barruko aldea, ordea, Gipuzkoako...

Gipuzkoako Foru Aldundiak 2012ko aurrekontuak aurrera atera ahal izango ditu, Bilduk eta EAJk lortu duten akordioari esker. Iragan igande arratsaldean lortu zuten akordioa bi aldeek, eta, EAJren taldeko eledun Markel Olanok jakinarazi duenez, akordioa...

Autobide elektrikoaren eztabaida instituzioetatik kalera atera nahi dute udalek. Horretarako, bihar, 400 hautetsi inguru elkartuko dira Iruñean: orain arte egin dutena azaltzeko, eta fase baten amaiera irudikatzeko. Goi tentsioko linea berriaren aurkako ibilbide horretan, lekukoa herritarrei eta eragileei pasatu nahi diete.

120 kilometroko azpiegitura erraldoi horrek Gipuzkoako 48 herriri eragiten die, eta Nafarroako 100 ingururi. Udal kaltetuek proiektuaren aurkako mozioak onartzen jarraitzen dute, eta jadanik, ehundik gora agertu dira autobide elektrikoaren aurka.

2011ko abuztuaren hasieran, Gipuzkoako herri kaltetuek, Espainiako Ingurumen Ministerioaren eskutitza jaso zuten. REE Red Electrica de España SAk, Deikaztelu (Nafarroa) eta Ezkio-Itsaso artean, goi tentsioko 120 kilometroko linea eraiki nahi zuela azaltzen zen bertan. Dokumentuen artean, 400 kilowatteko linearen hasierako proiektua aurkitzen zen: Ingurumenaren Gaineko Inpaktuaren Ebaluazioa. Udalek 30 egun zituzten iradokizunak sartzeko. Abuztua izaki, eta oporrak tarteko, udal kaltetuek luzapena eskatu zuten, eta ministerioak 15 eguneko luzapena eman zien.

Irailaren 15ean, Deikazteluko Udalak eta Lurra taldeak sinatzen zuen eskutitza iritsi zitzaien udal kaltetuei: irailaren 17an, Berriozarren, herri kaltetuek egingo zuten bilerarako gonbidapena zen. Bertan, ondorengo gaiak aztertu zituzten: iradokizun bateratu bat aurkezteko aukera; mozio kanpaina abian jartzea; proiektuaren ezaugarrien inguruko publikazioak egitea, eta oposizio lanean jarraitzeko beharra.

Nafarroako hainbat udalerrik, dagoeneko ospatua zuten euren arteko lehen bilera bat; izan ere, lehendik ezaguna zuten autobide elektrikoaren gaia. 2010ean, REE enpresa, Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoa batzen zituen goi tentsioko linea eraikitzeko asmotan ibili zen. Arabako udalek, Arabako Foru Aldundiak eta herritarrek aurkako jarrera erakutsi zutenez, REEk proiektua atzera bota zuen.

Bigarren saioa, ordea, aurrekoaren antzekoa da: ibilbidea bakarrik aldatzen da. REEtik udaletara bidali zuten informazioaren arabera, linearen ibilbiderako 69 alternatiba daude. Ziurra zera da: autobide elektrikoa Gipuzkoara Leitzatik etorriko litzatekeela. Tolosaldea zeharkatu ondoren, Goierriko herrietatik barrena iritsiko litzateke Ezkio- Itsasoraino.

REEren arabera, 120 kilometroko ibilbidean, 40 metrotik gorako dorreak eraikiko dituzte, elkarrengandik 400-500 metrora. Horrez gain, goi tentsioko linea berria egin ahal izateko, errepide berriak eraiki beharko lirateke.

Kezka nagusi udaletan

Gipuzkoako udal gehienek azpiegituraren aurkako mozioa onartu dute, eta Baliarrain ez da atzera gelditu. Tolosaldeko herri honetan goi tentsioko linea herri gunetik 280 metrora igaroko litzateke. Martzelino Dorronsoro alkatea harriturik dago: "Ez dugu sinesten eta ez dugu sinetsiko ere; egun, horrelako proiektu bat egitea izugarrizko astakeria da".

Zerainen bi aukera aurkeztu zizkien: herri gunetik 500 metro baino gutxiagora, industrialderako duten eremuaren gainetik pasatzea, edo herriaren atzeko partetik, izendapen berezia duten meategien ondotik. Jose Manuel Oria alkateak ez ditu gustuko bi aukerak: "Gutxienez legediak dioena bete beharko lukete; herri gunetik 500 metrora egotea, eta izendapen berezia duten eremuak zapalduak ez izatea. Gure herriari dagokionez, baldintza horiek ez dira betetzen".

Mutiloan ere bi aukera dituzte, herri gunetik 125 metrora edo garai bateko meategietatik barrena. Aurrekoetan bezala, hemen ere udalak proiektuaren aurkako mozioa onartu du. Iñaki Ugalde alkatea kezkatuta dago, eta informazio handirik ez dutela jaso salatu du: "Herritarrak galdezka etortzen direnean, bi aukera horiek daudela esaten diegu, baina nondik pasako den zehatz-mehatz ez dakigula".

Gipuzkoako Foru Aldundia ere gertutik ari da jarraitzen gaia; REEk aurkeztu zuen aurre proiektuaren inguruan txosten bat egin zuten, ondoren ministeriora bidaltzeko. Behin proiektua zehazten dutenean, jarrerak finkatzeko garaia izango dela dio Ainhoa Iraola Foru Aldundiko Ingurumen Saileko zuzendariak. Hala eta guztiz ere, ministeriora bidalitako txostenean nahiko argi gelditzen da Ingurumen Sailaren jarrera: "Txosten horretan gauza oso garrantzitsu bat azpimarratu genuen, proiektuak ez duela zero alternatiba aurreikusten. Hori, azpiegitura berrien ez beharra da; lehendik daudenak egokitu edo berritu daitezkeen aztertzea".

Bide zaharrak berritzearen aldekoa ez da Antonio Gonzalez, REEk EAE, Nafarroa eta Kantabriarako duen ordezkaria. Argi utzi nahi izan du, eurek "Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren eskariari" erantzun besterik ez dutela egiten. Antonio Gonzalezek azpiegitura zergatik aurkeztu duten argi du: "Nafarroako parke eolikoetatik lortzen den energia garraiatzeko, abiadura handiko trenaren iritsiera bestela ezinezkoa litzatekeelako, eta Lizarraldeak nahiz Gipuzkoak duten energia defizita konpontzeko".

Ezkontzea eta jendaurrean abesteari uztea, biak bat izan ziren Unai Hirukoa musika taldeko Arantxa Frantzesenarentzat (Azpeitia, 1947): "Horren pena dut; agian ez genuen ezer gehiago egingo, baina orduan emakume batek ez zuen halakoetan jarraitzea pen...