Gizartea

Obligazioa, askapenerako bide

Obligazioa, askapenerako bide

Karmele Uribesalgo Alzola

Merkataritza ezin da ulertu emakumerik gabe": Hori uste dute Irati Garai eta Jone Arrazola antropologoek. Oñatiko emakumiak errekautan. XX. mendeko komertzio txikixaren etnografia feminista bat lanaren egileak dira. Herriko merkataritzaren eta emakumeen arteko harremana aztertu dute. Selma Huxley Barkham bekari esker garatu dute ikerketa hori. Oñatiko Udalak lehenbizikoz eman du laguntza hori, emakumeek historian herriari egindako ekarpenak agerian jar daitezen. "Merkatari familietatik gatoz biok; gertu izan dugu gaia", adierazi du Garaik. Hala ere, nabarmendu du oso gutxi ikertu izan dela horren inguruan. "Sektore feminizatua" izan delako, ondorioztatu du Arrazolak.

Mende erdi, naturaren behatzaile eta zaindari

Mende erdi, naturaren behatzaile eta zaindari

Aitziber Arzallus

Urte berezia da aurtengoa Zarauzko Arkamurka natur taldearentzat, mende erdi pasatu baita ibilbidea hasi zuenetik. "Urte asko dira 50, eta aldaketa handiko urteak izan dira, gainera", adierazi du Martxel Aizpurua taldekideak. Naturari emandako 50 urte izan dira, eta, aldi berean, asko jaso dute naturatik. "Saiatu gara naturatik ikasten, ikasitakoa zabaltzen eta naturaren kontserbazioa sustatzen". Gozatu dute, borrokatu dute, eta, aurten, ospatu ere egingo dute. Urteroko jarduerez gain, ekitaldi bereziak ere antolatuko dituzte aurtengo.

Autismoaz, bi ahotsetan

Autismoaz, bi ahotsetan

Eider Goenaga Lizaso

Regina Cortes Etxezortu donostiarra da, 38 urte ditu, eta 2010ean lortu zuen gertatzen zitzaionari izena jartzea: Aspergerren sindromea diagnostikatu zioten (AEN autismoaren espektroko nahasmenduen barruan dago). "Beti jakin izan dut zerbait gertatzen zitzaidala. 'Eroa egongo ote naiz?', galdetzen nion neure buruari. 30 urtean psikologoz psikologo ibili nintzen arren, inork ez zidan ezer esan. Aspergerra nuela esan zidatenean, sekulako pisua kendu nuen gainetik". Cortesen 3 urteko alabak autismoa du, eta familian beste bi kasu daude —aita eta iloba—, biak ere haren kasua diagnostikatu ondotik ezagututakoak. "Autismoa ez da heredagarria, baina genetikak pisu handia du".

Hitz egingo al dinagu noka?

Hitz egingo al dinagu noka?

Aitziber Arzallus

Azpeitia da Euskal Herriko 10.000 biztanletik gorako herririk euskaldunena. Han, euskaraz egiten dute haur, gazte eta zahar gehienek. Euskaraz egiten dute kalean eta etxean, ikastetxeetan eta lantegietan. Askok hika egiten dute, gainera. Baina mutilei eta mutilen artean gehiago, neskei eta nesken artean baino. Toka gehiago, noka baino. "Noka galzorian dago, eta ez da kasualitatea emakumeen arteko komunikazio modua izatea galtzen ari dena", Ione de la Cruz Azpeitiko Emakumeen Txokoko dinamizatzailearen esanetan. "Horregatik, iruditu zitzaigun hitanoaren eta, batez ere, nokaren inguruko jardunaldiak antolatzea baliagarria izan zitekeela elkarri indarra emateko eta nokaren erabilera sustatzeko".

Bihotzari eragiten dioten buruko gaitzak

Bihotzari eragiten dioten buruko gaitzak

Jon Miranda

Oraingoz, Tolosaldeko hamabost bat familiak osatzen dute Buru Bihotzez elkartea, baina "hazteko prozesuan" daude, Mertxe Orte elkarteko kideak aipatu duenez. Tolosaldean 400 familiak baino gehiagok dute buruko gaitzen bat duen pertsonaren bat etxean. "Gaixo dauden gure senideentzat baliabide eske ate joka hastean, indar handiagoa egingo dugu denok elkar hartuta joanez gero".

Elkartasun zikloia

Elkartasun zikloia

Unai Zubeldia

Hego hemisferioko inoizko hondamendirik handiena" eragin du Idai zikloiak Mozambiken. Hala aitortu du Nazio Batuen Erakundeak. 447 hildako, 1,85 milioi kaltetu, 70.000 etxebizitza baino gehiagotan triskantza —horietatik ia 37.000 erabat txikituta eta 2.000 baino gehiago urak hartuta—, 500.000 hektarea uzta hondatuta... Martxoaren 14an iritsi zen zikloia Beira hirira —kostaldean dago—, orduko 170 kilometroko haizeteekin, eta herrialdean txikizio handia eragin zuen hurrengo hiruzpalau egunetan; Sofala, Zambezia eta Inhambane probintzietan, bereziki. Afrika hego-ekialdean dago Mozambike, eta 21 milioi biztanle dauzka; nekazaritzatik bizi dira %90. Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordearearen arabera, eraikinen %10ek soilik eusten diote zutik.

Xabier Artola: “Norbanakoek egin behar dute ‘klika’, baina instituzioek ere bai”

Xabier Artola: “Norbanakoek egin behar dute ‘klika’, baina instituzioek ere bai”

Eider Goenaga Lizaso

Xabier Artolari (Donostia, 1976) 2013ko Korrikaren atarian egin zion lehen aldiz elkarrizketa Gipuzkoako Hitza-k, eta, ordutik, bi urtez behin errepikatu da, Korrika bezala. Euskararen aldeko lasterketa hurrengo ostegunean abiatuko da, Garestik (Nafarroa), eta lau egunetan ibiliko da Gipuzkoan: apirilaren 8an, 12-13an eta 14an. Gipuzkoako kilometroak erraz saltzen direla, eta gipuzkoar asko "kilometro zailagoak" egitera joaten direla argitu du Artolak.

Argiztatutako hainbat itzal

Argiztatutako hainbat itzal

Ariane Vierbücher

Emakumeak zaintzaren eta etxeko lanen esparruari lotuta irudikatu izan dira iraganean. Horrela kontatu nahi izan dute historia, eta arrazoietan sakondu beharko litzateke hura aldatzeko. Lan hori ez da bat-batekoa izango, baina zenbaitek heldu diote iraganeko emakumeen benetako errealitatea ezagutzeko gonbitari; izan ere, emakume haiek, zerbait izan baziren, lan esparru oso desberdinetako langileak izan ziren.

Mairuen Alarde berrituaz balorazio saio irekia egingo dute bihar, Antzuolan

Mairuen Alarde berrituaz balorazio saio irekia egingo dute bihar, Antzuolan

Unai Zubeldia

Irungo eta Hondarribiko alardeek "distortsionatu" egin dituzte gainerako alardeak. "Baina gureak ez dauka zerikusirik bi horiekin; hori baino gehiago da alardea", defendatu du Iñigo Ramirez de Okarizek, Antzuolako Mairuaren Alardea kultur elkarteko kideak. 1880an hasi ziren ospatzen Antzuolako alardea, eta festak berrikuntza bat baino gehiago izan du ordutik, 1980an eta 2009an nabarmenenak: izan zezakeen kutsu arrazista alboratu, eta mairuari hitza emanda, haren figura duintzea, genero ikuspegiari helduta ordura arte gizonenak ziren postu batzuetan emakumeak sartzea...