Kezkak sortu zuen Arrasateko Zientzia Elkartea (AZE): herriko historia bildu ez izanaren kezkak, historia ez transmititzearen kezkak. Elkarteko kide da Xabier Bengoa (Arrasate, 1949). Hamaika egitasmo aurkeztu dituzte gertatuak ezagutarazteko; besteak beste, ibilbide gidatuak eta erakusketak. Azken proiektuan, berriz, Pedro Sologaistoa Laso argazkilariak filmatutako 60ko eta 70eko hamarkadetako bideoak bildu dituzte.
Konfinatuta gaude etxean. Batzuondako ez da aurten bizi izan dugun lehenengoa. Oraingoa, ostera, orokorragoa da, eta askoz ere zorrotzagoa. Aurrekoan, gure osasunagatik egin genuen, eta hau gure osasunagatik ez ezik, osasun kolektiboagatik ere bada. Otsailean, furano eta dioxinek etxeratu gintuzten Eitzaga ingurukook; martxoan, aldiz, koranabirusak erretiratu gaitu. Lehenengoan, ezin genituen leihoak zabaldu, eta bigarren honetan, terraza edota balkoirik ez dugunok besteon inbidiatan gaude, halakoak izateak askatasun pixka bat ematen duelako.
Mila Osinalderen bizipoza eta alaitasuna miresgarriak dira. Gozogile familia batean jaio izanak eragina izango du, beharbada. Musika ikasketak egin zituen, eta Urretxu eta Zumarragako haur askori musika eskolak eman zizkien: bere etxean, Joxe Mari Iparragirre institutuan eta Secundino Esnaola musika eskolan. Oraindik ere, haur gutxi batzuei ematen dizkie eskolak, bere etxean. Horretaz gain, organoa jotzen du, eta kirola egitea ere gustuko du.
Gaixotasun batek goitik behera alda dezake pertsona baten bizitza; planak, harremanak eta egunerokotasuna. Egun batetik bestera bizimodua birpentsatzera eramaten ditu asko, eta, batzuetan, haurrak izaten dira egoera horretatik pasatu behar dutenak. Gaixorik dauden ume zein gazteek ikasketekin jarraitzeko eta etorkizunari aurre egiteko zailtasunak izaten dituzte sarri, ikastetxera joan ezin direnean bereziki. Horri aurre egin eta hezkuntza prozesuarekin jarraitzeko laguntza izaten dute ikasleek Lasarte-Orian dagoen Ospitaleko, Etxez Etxeko eta Arreta Terapeutiko Hezigarrirako Gipuzkoako Lurralde Zentroari esker. Gaixotasun fisikoak zein psikiatrikoak dituzten ikasleei hezkuntza arreta ematen diete han. Zentroaren izenak dioen bezala, zerbitzua ospitalean zein etxez etxe jasotzen dute, eta gaixotasun mental larriak dituzten ikasleek ere badute aukera eskolaz aparteko klaseak jasotzeko.
Udazken aldera gerta daitekeenak kezkatzen ditu, batetik, Asteasuko Siemens Gamesa enpresako langileak, eta Asteasun bertan jarraitu ahal izango dutela lanean bermatu nahi dute. Bestetik, ez daude ados txandaka lan egiten duten langileen eta lanaldi zatikatua duten langileen artean dauden diferentziekin. Bi horiek dira negoziatzen ari diren lan hitzarmeneko puntu nagusiak. Zuzendaritzaren aldetik mugimendurik ez dagoela iritzita, astelehenean mugagabeko grebari ekin zioten.
Biztanleriaren egunerokotasunean izan dezakeen eragina erakutsi du aste honetan koronabirusak. Erakunde publikoek hartutako neurri gogorrak eta hainbat ekitaldi jendetsuri ezarritako murrizketak ikusita, badirudi COVID-19 gaitzak populazio osoaren aisialdi ohiturak alda ditzakeela. Gipuzkoan janariari lotuta joan ohi da sarri aisialdi hori, tartean, tabernako barran dagoen pintxoari lotuta. Hari ere eragingo diote koronabirusa kontrolpean mantentzeko neurriek, gutxienez Donostian.
Zirkuak betidanik liluratu nau. Txikitatik zirkuan lan egin nahi nuen, baina garbi neukan ezingo nintzela trapezista edo hezitzailea izan. Pailazoaren rola, ordea, asko gustatzen zitzaidan". Garikoitz Muñozen aitorpena da. Gurasoekin zirkura joateko ohitura zuen. Ramon Irizarrek, berriz, 12 urte zituela margotu zuen lehen aldiz aurpegia. "Pailazoa izan nahi nuen". Muñozen anaiaren bitartez ezagutu zuten elkar, eta geroxeago, Joxan Malvido batu zen taldera. Handik sortu zuten orain dela 25 urte Tutik clown pailazo taldea. Euskal Herrian, behinik behin, Gari, Montxo eta Joselontxo izenez dira ezagun. Mende laurden horretan makina bat saio eman dituzte etxean zein atzerrian, euren helburua zein den ahaztu gabe: ikusleei barre eginaraztea. "Denbora azkar pasatu da, baina merezi izan du".
Ahozkotasunaren bueltako artistak elkartzeko eta haien lana sustatzeko helburuarekin, abian da hamahirugarrenez Ahoz Aho jaialdia. Intujai Teatroak antolatzen du, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Tolosako eta Ordiziako udalen laguntzaz. Joan den asteburuan hasi zen, eta, martxoaren 28ra bitartean, askotariko ipuinak zuzenean entzuteko aukera izango da, nola haurrentzat hala helduentzat. Gipuzkoako sei herritan ariko dira kontalariak: Arrasaten, Tolosan, Albizturren, Amezketan, Ordizian eta Ibarran. Euskal Herrikoak izango dira kontalarietako batzuk; beste batzuk, berriz, atzerrikoak, Kolonbia, Grezia, Frantzia, Polinesia eta Nikaraguako kontalariak gonbidatu baitituzte antolatzaileek.
Umore estilo berean ibiltzen diren umoregileak dira Mirari Martiarena (Oiartzun, 1986) eta Idoia Torregarai (Usurbil, 1974), "eta ez aktoreak!". Usurbilgo Artzabal jatetxea dute sormenerako leku, eta zaharberritutako leku "polit eta goxotzat" hartua dute biek. Hain justu, han sortu baitzuten orain dela bi urte Bakean dagoena bakean utzi bakarrizketa ikuskizuna. Bi urteren ostean harrotasun apur bat badutela aitortu dute, inor gutxik lortu baitu saio bera ehun aldiz taularatzea, herriz herri. Buruan ondo gordea dute orain arte bizi izandakoa.
Jolastu nahi al duk nirekin? —esan zidan. —Ze ba ez ba? — "Ze ba ez ba"? Hori ondo esanda al dago?
—Ze ba?
—Ba...
—Ez hadi hain garbizalea izan; "auskalo" hitza asmatu zuenari ere esango zionan zer edo zer norbaitek. Ez alferrik!
—Zertan ari haiz?
—Jolasean.
