Juan Luis Zabala
Ez dun giro! —esan nion. Hau dun hau kabitu ezina eta ezin bizia!
—Zer gertatu zaik ba?
—Agure batek kargu hartu zidan bidegorrian bizikletan maskararik gabe nindoalako. Gezurra esan behar izan zionat, kirola egiten ari nintzela, alegia. Baina, berez, maskararik gabe nengonan ez zaidalako beharrezkoa iruditu.
—Delitua!
—Bota diezadala lehen harria antzekorik egin gabeak, halakorik inon bada.
M. Garate
Harri jasotzea, aizkora, txingak, giza proba eta korrika uztartzen dituen proba da pentatloia, "fisikokiko oso gogorra", Garikoitz Etxeberria (Villabona-Amasa, 1982) antolatzailearen esanetan. Horregatik edo, erakargarri zaie gazteei, eta herri kiroletara joan ohi ez direnak ere bertaratu dira aurreko urteetako probetara. Hamabost partaide izango dira aurten: Xabier Zaldua, Beñat Amade, Joxean Olaskoaga Aizperro, Andoni Iruretagoiena Izeta VI, Xabier Orbegozo Arria V, Ousmane Drame, Iñaki Errazkin, Aratz Mugerza, Jon Gisasola Zelai V, Daniel España, Julen Kañamares, Julen Gabirondo, Jagoba Otaegi eta Unai Ardeo. Bihar jokatuko dute lehen kanporaketa, Azpeitiko zezen plazan, 18:00etan, eta sei onenak sailkatuko dira irailaren 26ko finalerako. Leku berean izango da hura ere.
Hirugarren aldiz antolatu duzue Euskal Pentatloi Saria. Indarra hartzen ari dela esan daiteke?
Bai, puri-purian dagoen gauza bat da, eta esango nuke aurten oraindik eta gehiago, herri kiroletan egingo den gauza bakarretakoa delako. Egoera honek ez ditu gauzak errazten, baina uste dut gauzak ondo egiten saiatu eta aurrera egin behar dugula.
Erraz onartu ohi dute kirolariek pentatloian parte hartzeko gonbidapena, edo konbentzitzen jardun behar izaten duzu?
Beraiek deitzen didate normalean; gainera, kirolarien atzetik ibili beharko banu, ziurrenik ez nuke ezer antolatuko. Proba oso gogorra da, fisikoki asko eskatzen du, eta nik konbentzitzen jardun eta gero zerbait pasatuko balitzaie... Ez dut uste atzetik ibiltzeko moduko proba bat denik.
Hamabost kirolari ariko dira bihar, eta aurreko urteetan parte hartutako gehienek berriro eman dute izena. Seinale ona izango da hori zuretzat, ezta?
Bai, kirolari gehienek errepikatuko dute, eta berriak ere izango dira; noski, pozgarria da hori. Hamasei kirolari ziren izatekoak berez, baina Luis Mari Txapartegi min hartuta dago, eta ez da izango azkenean. Hiru laguneko bost txanda izango dira, eta sei onenak sailkatuko dira finalerako.
Emakumerik ez dago parte hartzaileen artean.
Egia da, eta ez da gai erraza. Ni neu urteetan ibili naiz nesken giza probako entrenatzaile, baina proba honetan dauden lanekin oso zaila ikusten dut kontua. Egin beharko litzateke lanak jaitsi, baina horretarako ere gutxieneko partaide kopuru batek egon beharko luke. Jendea animatuko balitz, gustura lagunduko nuke antolaketan.
Zer lan egin beharko dituzte kirolariek bihar?
Harriarekin, hamar jasoaldi ehun kiloko bolari; giza proban, plaza bat; aizkorarekin, 54 ontzako bat eta 45 ontzako bat; txingekin hiru plaza; eta korrika, kilometro bat. Finalean, berriz, lan handiagoak izango dira. Orain arteko bi txapelketak Xabier Zalduak irabazi ditu, eta orain ere faboritoetako bat da, baina uste dut aurten lehia handia egongo dela: hiruzpalau lagun maila oso onean ikusten ditut.
Binakako Pentatloi Txapelketa ere egin zenuten uztailean. Zer moduz atera zen?
Banakakoa urtero egiten da, eta iaz pentsatu nuen binakakoa antolatzen ere saiatu behar nuela. Zezen plaza behar izaten da pentatloirako, eta Tolosako Udalarekin hitz egin nuen. Proposamena gustatu egin zitzaien, antolatu genuen, eta ondo atera zen.
Zeu aritzen zara batik bat pentatloiak antolatzen. Nondik nora hasi zinen?
Beti ibili izan naiz herri kirolen munduan, bai kirolari moduan, bai federazioari laguntzen eta abarretan ere. Honetarako ere gonbidapena egin zidaten, eta gustura egiten dut. Jada hirugarren urtea da. Lan handia da, izugarria, eta aurtengo egoerarekin buruhausteak eta kezkak ere gehiago dira, baina oraingoz dena ondo doa.
Aurreko urteetako probei begiratuta, zer nabarmenduko zenuke?
Inoiz plazara etorri ez diren gazteak ari dira etortzen pentatloia ikustera: hori ari gara lortzen, jende berria egotea ikusleen artean. Apusturen bat-edo egiten denean, normalean, beti jende bera ikusten da, eta iaz, adibidez, gazte pila bat zeuden zezen plazan. Bost lan diferente izaten dira, denak jarraian egin behar dira, kirolarientzat oso zaila da, eta horrek erakarri-edo egiten ditu; orain hainbesteko arrakasta duen crossfit-aren antza-edo hartzen diote gazteek.
Zenbat ikuslerentzat izango da lekua?
Gehienez ere mila laguntzat. Aurreko urteetan 1.500ekoa izaten zen muga. Eserlekuen arteko tartea markatuta egongo da, eta ikusleek maskara jantzita izan beharko dute denbora osoan. Sarrerak salgai daude Azpeitiko Mendizabal tabernan, Tolosako Kantabrikon eta Aiako Izeta sagardotegian.
Leire Narbaiza
Kanpineko igerilekuan nago, gerizpetan arratsaldeaz disfrutatzen. Oso ondo dago guztia prestatuta pandemia sasoirako, eta hiru metroko distantzia mantendu egiten da hamaka artean. Eskerrak! Zeren nire ondoan dagoen ama bartz-orrazia (liendrera: zorriak izan edo, egoteko susmoa edukiz gero, erabiltzen den hortz estuko orrazia) ari zaion pasatzen semeari. Haluzinatuta nago, orrazi pasada bakoitzeko, paper baten gainean astintzen baitu, eta atzazalekin bartz edota zorriak akabatu. Higuingarria leku publiko baten.
Miren Garate
Aurtengo urteari begira, ilusioz beteta zegoen Jose Antonio Lopategi Euskadiko Herri Kirol Federazioko lehendakaria. "Urte guztia fenomeno neukan antolatuta, inoiz baino hobeto". Erronketako bat zen aizkoran lehen mailako txapelketako finala eta kanporaketa Ipar Euskal Herrian jokatzea, eta Donibane Lohizuneko herriko etxearen baiezkoa ere bazuen; horrez gain, Aitor Elizegi Athleticeko lehendakariarekin adostua zuen talderen San Mameseko partida bat aprobetxatuko zutela zelai ondoko zabalgunean zenbait txapelketa antolatu, eta jendeak herri kirolak ezagutzeko. "Baina koronabirusak dena hankaz gora jarri du".
Beñat Alberdi
Duela ehun urte, 1920an, hain justu, hartu zuen Domingo Milikuak aterpearen jabetza. Kasualitateak kasualitate, 2020an erabaki dute bere oinordekoek bukatu duela bidea, Milikua ostatua ireki eta ehun urtera. Berez, COVID-19agatik ezarritako konfinamendua medio, otsailean itxi zituzten ateak. Hala ere, itxialdi ostean gelditu da agerian Arantzazuk ohiko geraleku bat galdu duela. Hamaika erromesen eta bestelakoen geraleku izan da urteetan Milikua ostatua; esate baterako, Jorge Oteizarena eta Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi-rena.
Rebeka Ruiz
Hondarribiko Katuak taldeak mauken artean egiten du lan. Katuen koloniak zaintzea eta populazioa kontrolpean izatea da elkartearen helburu nagusia. Maiatza bukaeran ezagutarazi zuen bere burua elkarteak, baina urte hasieratik aritu dira udalerriko kaleko katuak zaintzen, elkartearen izenean.
Aitziber Arzallus
Irailaren hasiera berezia izaten da zarauztarrentzat. Gipuzkoar gehienei errutinara izuli beharra etortzen zaien egunotan, zarauztarrek Euskal Astea ospatzen dute, eta aste horretako egun handia irailaren 9a izaten dute: Euskal Jaiak, hain zuzen. Urteko egunik onena izaten da herritar askorentzat, eta baita Patxi Alberdirentzat ere (Zarautz, 1947). Goiztiarrak taldearen bultzatzailea da Alberdi: taldearen izenak ederki dioen moduan, "festa goizean goizetik bizitzea" gustatzen zaien horietakoa.
Astelehenean abiatu zen Do Re Ni ikerketa, Xabier Lizaso piano jolearen eta ikerlariaren gidaritzapean (Orio, 1965). Lizasoren sorterrian, test kognitiboak eta psikiatrikoak egingo dizkiete 102 boluntariori.
Miren Garate
Bihartik etziko datak jarrita, hauek ziren Airbnb plataforman aste honetan iragartzen ziren etxeetako batzuk, Donostian: 40 metro karratuko apartamentu bat, erdialdetik hamabost minutura, gaua 140 euroan; lau logelako etxe bat, Euskotrenen geltokitik bost minutura eta Kontxatik hamar minutura, gaua berrehun euroan; hiru logelako etxe bat, bereziki egokia arte modernoa interesatzen zaienentzat, hondartzatik gertu eta doako aparkalekuarekin, gaua hirurehun euroan. Etxe osoa ez ezik, logela bakar bat alokatzeko aukera ere egon ohi da plataforma horren bidez.
Ekainean, turismo ostatuen sektoreak lehengo jarduerara itzuli nahian jarraitu zuen, baina, iazko datuekin alderatuta, beherakada oso handia da oraindik ere; Gipuzkoan, guztira 22.900 sarrera erregistratu ziren, eta, iazko ekainarekin konparatuta, %83,1 txikiagoa da kopuru hori. Batik bat atzerriko bisitarien artean izan zen jaitsiera: mota horretako bidaiariak %93,9 gutxitu ziren ostatuetan, eta Hego Euskal Herriko eta Espainiakoak %70,6. Eustat Euskal Estatistika Erakundeak Establezimendu turistiko hartzaileen inkesta argitaratu du aste honetan, eta horiek dira eman dituen datuetako batzuk.
Alarma egoeraren eraginez, sektorea ia-ia guztiz gelditu zen martxoan, ostatuek itxi egin behar izan baitzituzten ateak. Maiatzean hasi ziren pixkanaka berriz irekitzen, eta maiatzetik ekainera bitartean suspertze bat igarri du estatistika erakundeak: Gipuzkoan, 189 ostatu aritu ziren lanean maiatzean —gutxienez egun batean irekita—, eta 358 egon ziren itxita; ekainean, berriz, 346 ostatuk ireki zituzten ateak, eta 203 egon ziren itxita.
Ostatu mota kontuan hartuta ere eman ditu datuak Eustatek: apartamentu turistikoei dagokienez, 31 egon ziren irekita, eta hamasei itxita; hotelen artean, 185 egon ziren irekita, eta 123 itxita; azkenik, 130 landetxe aritu ziren lanean, eta 64k ez zuten egun bakar batean ere ireki. Hoteletan eta landetxeetan, joera antzekoa izan dela esan du estatitistika erakundeak.
Gipuzkoako datuak ez ezik, Arabakoak eta Bizkaikoak ere eman ditu estatistika erakundeak, eta hiru lurraldeetan egoera antzekoa dela nabarmendu du. Hain zuzen ere, EAEko sarreren % 41,2 biltzen ditu Gipuzkoak.
