Jon Miranda
Zirtoa bere horretan ikergaitzat hartzeko moduko generoa badela eta Aiztondon zirtoak bilduma bat egiteko adinako tradizioa baduela uste dute Tolosaldeko Harituz bertsozaleen elkarguneko kideek. Gainera, zirto errimatua bertsolaritzaren ikas-prozesuaren sarrera gisa balia daitekeela pentsatzen dute, eta hipotesi horrekin aurkeztu zuten ikerlan proposamena Pello Mari Otaño bekara.
Tere Madinabeitia
Hilabete batzuen ondoren, sutegia piztu da berriro Mirandaolan, eta mailu hotsak entzuten dira. Pandemiaren eraginez, geldi egon da Legazpiko burdinola, baina Lenbur fundazioak berriz ere martxan jarri du, eta bisitariak jasotzeko prest dago.
COVID-19aren pandemian, erizainak garrantzi handia izaten ari dira. Hori dela eta, Gipuzkoako Erizainen Elkargo Ofizialak inkesta bat egin du, erizainen errealitatea eta egoera ezagutzeko. 850 profesionalek baino gehiagok hartu dute parte, Gipuzkoako erizainen %16k.
Miren Garate
Telelanagatik, aisialdiko ohiturak aldatu egin direlako, eta beste hainbat arrazoiren eraginez, joan-etorriak gutxitu egin dira; gainera, jendeak seguruago ikusten du autoa. Hala, garraio publikoaren erabilera nabarmen murriztu da pandemia hasi zenetik.
M. Garate
Erabat geldirik daude zerbitzu berezia ematen duten autobusak. Eskoletako lana bertan behera geratu zitzaien martxoan; turistekin ez dute lanik; erretiratuek eta udalekuetako haurrek ez dute ibilaldirik egiten; kirol lehiaketarik ez dago; ezkontzak atzeratu egin dituzte…. Iraila noiz iritsiko zain daude. Ikasturtea hasten bada, argi pixka bat ikusiko duten itxaropena dute, baina, gainerakoan, panorama beltza da, eta luze jo dezake. "Enpresen %30 galtzeko arriskua ikusten dugu", esan du Aitor Cuadrak, Direbusen Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako bozeramaileak.
Maiatzaren hasieran sortu zuten plataforma hori. "Mugimendu espontaneo bat izan da, eta ikaragarri handitu da, enpresa guztiok berdintsu baikaude. Dena gelditu da". Hego Euskal Herrian, 2.600 langile inguru aritzen dira sektorean, eta, batez beste, hamahiru autobus ditu enpresa bakoitzak. Baztertuta sentitzen direla dio. "Ohiko laguntzak bakarrik argitaratu dituzte; ez dago aparteko laguntzarik guretzat". Aurtengo udan, ohiko lan bolumenaren %5 izaten ari direla azaldu du, eta uste du enpresa bakar batek ere ez duela urtea irabaziekin amaituko. Gehienek Kreditu Ofizialeko Institutuaren kredituetara jo dute. "Baina horiek ere itzuli egin behar dira. Eta bola handitzen bakarrik ari gara, ibilgailuak ordaintzen eta ari garelako, diru sarrerarik gabe".
Denbora gutxian garraio sektorea goitik behera aldatzeko arriskua ikusten du. "Egoera honek prekaritate handiagoa ekarriko du, erabateko ziurgabetasuna dagoelako kontratuak egiteko. Eta ez digu guri bakarrik eragiten, garraioaren inguruko guztiei baizik. Hor daukagu, adibidez, Goierrin, autobus ekoizle oso sendo bat". Enpresak korporazio handien esku geratzeko arriskua ikusten du Cuadrak. Beste sektore askotan bezala, "monopolizatzeko joera" ikusten du. "Guztiok dirurik gabe bagaude, inbertsio funtsen esku gera gaitezke, eta auskalo non bukatuko luketen erabaki guneek".
Egoera larria dela esan du Aizpurua Autobusak enpresako kudeatzaile Aintzane Aizpuruak ere. "Berragerraldien kontu honekin, gero eta okerrago ikusten dugu dena. Lehen behintzat, uste genuen irailean eskolak hasiko zirela, baina, orain, hori ere ez dugu hain argi. Eta hasten badira ere, ez dakigu lehen adina irteera egingo dituzten ere". 30 autobus dituzte, eta, eskolako garraioari esker, dozena bat izaten zituzten martxan egunero. Martxotik ekainera bitartean izan ohi dute lan gehien, ikastetxeetako ibilaldiengatik. Eta udan ere izaten zituzten ohiko jarduerak: udalekuetako irteerak, estropadak, kirol lehiaketak, herrietako festetara joan-etorriak...
Autobus batzuk erretiratu egin dituzte. "30etik, sei bakarrik utzi ditugu, zerbait suertatuko balitz ere prest izateko". Eta aldi baterako erregulazio espedientean daude langileak. "Birusa dabilen bitartean, ez dut konponbiderik ikusten, baina enpresei eusteko laguntzak eskatzen ditugu". Adierazi du eskola garraioa bertan behera geratu arren, ez dutela inolako kalte-ordainik jaso; ibilgailuen azterketa teknikoa ere berdin-berdin pasatu behar izaten dutela; bidaiarien asegurua ordaindu behar dutela, nahiz eta bidaiaririk ez izan; udal batzuek udal zergari ere eutsi egin diotela; ibilgailuen garantien eta amortizazioen kontua ere hor dagoela... "Gastu txiki pila bat dira. Horrez gain, burokraziaren kontua dago: martirio hutsa da. Eskerrak elkarri laguntzen diogun".
Leire Narbaiza
Errepidez bidaia bat egiten dudanean beti izaten dut gogo bera: bide bazterrean dauden seinaleei jaramon egin, eta iragartzen dituzten eliza, etxe, zubi eta abarrei bisita egitea. Automobila gelditu, eta ezagutzea panelean iradokitzen duen guztia. Seguru nago sorpresa on asko hartuko nituzkeela. Txarren bat ere bai, ez dut dudarik.
Umetatik horrela ibiltzeko guraria badut ere, ez dut inoiz egin, helmugak beti agindu duelako, iritsi beharrak frenatu duelako nire nahi hori. Zer esanik ez bidaiakideen betoa, alderrai ibiltzeak jende gutxi erakartzen duelako.
Urko Etxebeste
Juneren Hegoak gobernuz kanpoko erakundeak ez ditu eten nahi abian dituen egitasmoak. Larri gaixorik dauden haurrak dituzten familiak laguntzen jarraitzea dute asmoa. Baina baliteke COVID-19ak sortutako krisiak eragina izatea haien zereginean, eta beldur dira hain beharrezkoa duten ekarpen ekonomikoan murrizketak izango dituztela. Boluntarioak dira erakundean lanean dabiltzanak, beste eragile eta elkarte askorekin sarean lan egiten dute, eta elkartasun keinua egiteko prest dauden guztiak onartzen dituzte. Iazko datuen arabera, 61 boluntariok bat egin zuten gaixorik dauden haurren senitartekoei laguntza eta arreta emateko egitasmoarekin.
Beñat Alberdi
Agorrosin kiroldegiak oraindik ez dauka kudeaketarako ikuspuntu komunik Bergaran, Elgetan eta Antzuolan. Izatez, Bergarako Udalak martxan jarri zuen abonamendua ordaintzeko erroldatuen eta ez-erroldatuen arteko bereizketa, %30en aldearekin. Bergarako lurretan dago kirol gunea. Beste bi udal gobernuek, ordea, bergararrek bezainbeste ordaindu beharko luketela uste dute, euren herrietako kirol beharrak ase behar dituelako Agorrosinek. 2019ko aurrekontuei jarri zieten helegitea, baina gaia berriz dago mahai gainean 2020an sartu eta gero.
Onintza Lete Arrieta
Izugarria da. Barre egiten duzu, ikusten duzu zer abilezia dauden hementxe bertan, zer desberdinak, eta umeekin etortzeko ere kristoren aukera da. Helduok ondo pasatzen dugu, baina umeek ere bai". 3 eta 6 urteko umeekin izan dira Gure Zirkua ikusten, asteazken arratsaldean, Orion, herriko bertako familia bat. Seme nagusiari akrobaziak gustatu zaizkio gehien: "Mutil txikia ere atera da monopatinean, eta akrobaziak gustatu zaizkio bereziki semeari. Barre ere egin du, baina pasarte batzuk oraindik ez ditu ulertzen, helduontzako direlako bereziki".
Eneko Aierbek (Donostia, 1978) kezka azaldu du kutsadurari eta egungo turis mo ereduari buruz, eta erakundeek ingurumena babesteko duten ardura azpimarratu du.
